The Demopædia Encyclopedia on Population is under heavy modernization and maintenance. Outputs could look bizarre, sorry for the temporary inconvenience
พจนานุกรมประชากรศาสตร์พหุภาษา ฉบับปรับให้เป็นเอกภาพ ปรับปรุงครั้งที่สอง ภาษาไทย
ผลต่างระหว่างรุ่นของ "90"
(→902: syntax error) |
|||
| (ไม่แสดง 12 รุ่นระหว่างกลางโดยผู้ใช้ 1 คน) | |||
| แถว 8: | แถว 8: | ||
=== 901 === | === 901 === | ||
| − | ส่วนหนึ่งของ{{NonRefTerm|ทฤษฎีทางประชากร}} ({{RefNumber|10|5|1}}) จะเกี่ยวข้องกับตัวกำหนดและผลที่ตามมาของการเปลี่ยนแปลงประชากร ในอดีตทฤษฎีประชากรส่วนใหญ่จะมุ่งเน้นที่ความสัมพันธ์ระหว่างจำนวนรวมประชากรกับ{{TextTerm|ทรัพยากร|1|901|IndexEntry=ทรัพยากร}} ซึ่งได้แก่ วิธีการที่จะทำให้ประชากรดำรงอยู่ได้ หรือ{{TextTerm|ผลผลิต|2|901|IndexEntry=ผลผลิต}} หรือการสร้างสินค้าและบริการ แต่เมื่อไม่นานมานี้จุดเน้นของทฤษฎีทางประชากรได้เคลื่อนมาอยู่ที่ปฏิสัมพันธ์ระหว่าง{{NonRefTerm|การเพิ่มประชากร}} ({{RefNumber|70|1|1}}) และส่วนประกอบของการเพิ่มนั้น กับ{{NonRefTerm|ความเติบโตทางเศรษฐกิจ}} ({{RefNumber|90|3|1}}) โดยเฉพาะที่เกี่ยวกับ{{TextTerm|การบริโภค|3|901}} {{TextTerm|การออม|4|901}} {{TextTerm|การลงทุน|5|901}} และ {{TextTerm|ตลาดแรงงาน|6|901}} | + | ส่วนหนึ่งของ{{NonRefTerm|ทฤษฎีทางประชากร}} ({{RefNumber|10|5|1}}) จะเกี่ยวข้องกับตัวกำหนดและผลที่ตามมาของการเปลี่ยนแปลงประชากร ในอดีตทฤษฎีประชากรส่วนใหญ่จะมุ่งเน้นที่ความสัมพันธ์ระหว่างจำนวนรวมประชากรกับ{{TextTerm|ทรัพยากร|1|901|IndexEntry=ทรัพยากร}} ซึ่งได้แก่ วิธีการที่จะทำให้ประชากรดำรงอยู่ได้ หรือ{{TextTerm|ผลผลิต|2|901|IndexEntry=ผลผลิต}} หรือการสร้างสินค้าและบริการ แต่เมื่อไม่นานมานี้จุดเน้นของทฤษฎีทางประชากรได้เคลื่อนมาอยู่ที่ปฏิสัมพันธ์ระหว่าง{{NonRefTerm|การเพิ่มประชากร}} ({{RefNumber|70|1|1}}) และส่วนประกอบของการเพิ่มนั้น กับ{{NonRefTerm|ความเติบโตทางเศรษฐกิจ}} ({{RefNumber|90|3|1}}) โดยเฉพาะที่เกี่ยวกับ{{TextTerm|การบริโภค|3|901}} {{TextTerm|การออม|4|901}} {{TextTerm|การลงทุน|5|901}} และ{{TextTerm|ตลาดแรงงาน|6|901}} |
=== 902 === | === 902 === | ||
| − | การพิจารณาเรื่องความสัมพันธ์ระหว่างขนาดประชากรและทรัพยากร นำไปสู่แนวความคิดเกี่ยวกับ{{TextTerm|ประชากรมากเกิน|1|902}} และ{{TextTerm|ประชากรน้อยเกิน|2|902}} คำเหล่านี้นิยามไว้ที่{{TextTerm| ระดับของการพัฒนา|3|902}} ที่กำหนดไว้ตายตัวระดับหนึ่ง เมื่อประชากรมีขนาดไม่ใหญ่หรือไม่เล็กไปกว่าที่จะทำให้เกิดข้อได้เปรียบ ก็จะเรียกว่าเป็น{{TextTerm|ขนาดประชากรเหมาะที่สุด|4|902}} หรือบางครั้งเรียกสั้น ๆ ว่า {{TextTerm|ขนาดเหมาะที่สุด|4|902|2}} ข้อได้เปรียบที่เกิดขึ้นจากขนาดที่เหมาะสมที่สุดอาจมีลักษณะในเชิงเศรษฐกิจ และเมื่อเป็นเช่นนั้นจะเรียกว่าเป็น{{TextTerm|ขนาดเหมาะที่สุดทางเศรษฐกิจ|5|902}} การอภิปรายขนาดที่เหมาะที่สุดทางเศรษฐกิจ โดยทั่วไปจะกล่าวถึงในแง่ของสวัสดิการทางเศรษฐกิจ แต่ทว่าเรื่องนี้ยากที่จะวัดด้วยข้อมูลเชิงประจักษ์ ดังนั้นบางครั้งจึงนำ{{TextTerm|ระดับการครองชีพ|6|902}} หรือ {{TextTerm|มาตรฐานการครองชีพ|6|902|2}} มาใช้แทน ระดับการครองชีพประมาณได้โดย{{TextTerm| | + | การพิจารณาเรื่องความสัมพันธ์ระหว่างขนาดประชากรและทรัพยากร นำไปสู่แนวความคิดเกี่ยวกับ{{TextTerm|ประชากรมากเกิน|1|902}} และ{{TextTerm|ประชากรน้อยเกิน|2|902}} คำเหล่านี้นิยามไว้ที่{{TextTerm| ระดับของการพัฒนา|3|902}} ที่กำหนดไว้ตายตัวระดับหนึ่ง เมื่อประชากรมีขนาดไม่ใหญ่หรือไม่เล็กไปกว่าที่จะทำให้เกิดข้อได้เปรียบ ก็จะเรียกว่าเป็น{{TextTerm|ขนาดประชากรเหมาะที่สุด|4|902}} หรือบางครั้งเรียกสั้น ๆ ว่า {{TextTerm|ขนาดเหมาะที่สุด|4|902|2}} ข้อได้เปรียบที่เกิดขึ้นจากขนาดที่เหมาะสมที่สุดอาจมีลักษณะในเชิงเศรษฐกิจ และเมื่อเป็นเช่นนั้นจะเรียกว่าเป็น{{TextTerm|ขนาดเหมาะที่สุดทางเศรษฐกิจ|5|902}} การอภิปรายขนาดที่เหมาะที่สุดทางเศรษฐกิจ โดยทั่วไปจะกล่าวถึงในแง่ของสวัสดิการทางเศรษฐกิจ แต่ทว่าเรื่องนี้ยากที่จะวัดด้วยข้อมูลเชิงประจักษ์ ดังนั้นบางครั้งจึงนำ{{TextTerm|ระดับการครองชีพ|6|902}} หรือ {{TextTerm|มาตรฐานการครองชีพ|6|902|2}} มาใช้แทน ระดับการครองชีพประมาณได้โดย{{TextTerm|รายได้ประชาชาติต่อหัวที่แท้จริง|7|902}} ได้แก่ ปริมาณรวมของสินค้าและบริการที่ผลิตได้ในช่วงเวลาหนึ่ง (หรือมูลค่าเงินรายได้ปรับตามอำนาจซื้อ) หารด้วยจำนวนประชากรรวมในระหว่างช่วงเวลานั้น |
| + | {{Note|5| นักวิชาการบางท่านใช้แนวความคิด{{NoteTerm|ขนาดเหมาะสมที่สุดทางการเมือง}} และ{{NoteTerm|ขนาดเหมาะสมที่สุดทางสังคม}}เช่นเดียวกับขนาดเหมาะสมที่สุดทางเศรษฐกิจ}} | ||
| + | {{Note|6| คำว่า "มาตรฐานการครองชีพ" นักเศรษฐศาสตร์หลายคนจำกัดขอบเขตว่าหมายถึงเป้าหมายที่ยอมรับ หรือชุดความต้องการที่รับรู้กัน ที่แตกต่างจากระดับการครองชีพที่เป็นอยู่จริงๆ บางคนใช้ศัพท์เหล่านี้แทนกันได้ }} | ||
| + | {{Note|7| การวัดอื่นๆ อย่างเช่น มีการใช้{{NoteTerm|ผลิตภัณฑ์มวลรวมประชาชาติต่อหัว}} คำว่า "Per capita" แม้จะผิดหลักไวยากรณ์ แต่ก็ใช้แทนคำว่า "ต่อหัว" }} | ||
=== 903 === | === 903 === | ||
| − | นักเศรษฐศาสตร์ได้เน้นความสัมพันธ์ที่เป็นพลวัตระหว่าง{{TextTerm|ความเติบโตทางเศรษฐกิจ|1|903}} หรือ{{TextTerm|การพัฒนาทางเศรษฐกิจ|1|903|2}} | + | นักเศรษฐศาสตร์ได้เน้นความสัมพันธ์ที่เป็นพลวัตระหว่าง{{TextTerm|ความเติบโตทางเศรษฐกิจ|1|903}} หรือ{{TextTerm|การพัฒนาทางเศรษฐกิจ|1|903|2}} กับอัตราเพิ่มประชากรและการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างประชากร ทุกวันนี้นักเศรษฐศาสตร์ให้ความสนใจแนวความคิดที่อยู่นิ่งเกี่ยวกับขนาดเหมาะที่สุด น้อยกว่าแนวความคิดที่เป็นพลวัตในเรื่อง{{TextTerm|อัตราเพิ่มที่เหมาะที่สุด|2|903}}ของประชากร ได้แก่อัตราเพิ่มประชากรซึ่งจะสอดคล้องกับอัตราเพิ่มของระดับการครองชีพสูงสุด ความสัมพันธ์เหล่านี้เป็นเรื่องที่เป็นห่วงกันมากในประเทศที่มีระดับการครองชีพต่ำ ซึ่งถูกเรียกว่าเป็น{{TextTerm|ประเทศด้อยพัฒนา|3|903}} หรือ{{TextTerm|ประเทศกำลังพัฒนา|3|903|2}} |
| + | {{Note|3| {{NoteTerm|ประเทศด้อยพัฒนา}} หรือ {{NonRefTerm|ประเทศรายได้ต่ำ}} ตรงข้ามกับ{{NoteTerm|ประเทศพัฒนาแล้ว}} หรือ {{NoteTerm|ประเทศพัฒนามากกว่า}}}} | ||
=== 904 === | === 904 === | ||
| − | {{TextTerm|ประชากรมากที่สุด|1|904}} ของพื้นที่หนึ่งซึ่งบางครั้งเรียกว่า{{TextTerm|ความสามารถในการรองรับ|1|904|2}} โดยทั่วไปจะสื่อให้เข้าใจว่าหมายถึง จำนวนบุคคลมากที่สุด ที่จะดำรงชีพอยู่ได้ภายใต้เงื่อนไขเฉพาะอย่างหนึ่ง แต่บางครั้งก็ใช้คำนี้เพื่อแสดงจำนวนคนมากที่สุดที่สามารถดำรงชีพอยู่ได้ในระดับการครองชีพที่สมมุติขึ้นระดับหนึ่ง ในทางกลับกัน{{TextTerm|ประชากรน้อยที่สุด|2|904}} โดยทั่วไปจะหมายถึงจำนวนบุคคลน้อยที่สุดในพื้นที่หนึ่ง ซึ่งจะไปสอดคล้อง{{TextTerm|การรอดชีพของกลุ่ม|3|904}} | + | {{TextTerm|ประชากรมากที่สุด|1|904}} ของพื้นที่หนึ่งซึ่งบางครั้งเรียกว่า{{TextTerm|ความสามารถในการรองรับ|1|904|2}} โดยทั่วไปจะสื่อให้เข้าใจว่าหมายถึง จำนวนบุคคลมากที่สุด ที่จะดำรงชีพอยู่ได้ภายใต้เงื่อนไขเฉพาะอย่างหนึ่ง แต่บางครั้งก็ใช้คำนี้เพื่อแสดงจำนวนคนมากที่สุดที่สามารถดำรงชีพอยู่ได้ในระดับการครองชีพที่สมมุติขึ้นระดับหนึ่ง ในทางกลับกัน{{TextTerm|ประชากรน้อยที่สุด|2|904}} โดยทั่วไปจะหมายถึงจำนวนบุคคลน้อยที่สุดในพื้นที่หนึ่ง ซึ่งจะไปสอดคล้อง{{TextTerm|การรอดชีพของกลุ่ม|3|904|IndexEntry=รอดชีพของกลุ่ม, การ}} |
=== 905 === | === 905 === | ||
| − | ศัพท์คำว่า{{TextTerm|ความกดดันทางประชากร|1|905}} เชื่อมโยงกับแนวความคิดในเรื่องของขนาดประชากรและ{{NonRefTerm|ทรัพยากร}} ({{RefNumber|90|1|1}}) ที่มีอยู่ | + | ศัพท์คำว่า{{TextTerm|ความกดดันทางประชากร|1|905|IndexEntry=ความกดดันทางประชากร}} เชื่อมโยงกับแนวความคิดในเรื่องของขนาดประชากรและ{{NonRefTerm|ทรัพยากร}} ({{RefNumber|90|1|1}}) ที่มีอยู่ การที่จะพูดว่าความกดดันนี้แรงหรืออ่อนในพื้นที่หนึ่ง เท่ากับเสนอว่าประชากรของพื้นที่นั้นอยู่ใกล้หรือไกลจากจุดที่สอดคล้องมากที่สุดกับทรัพยากรที่มีอยู่ตาม{{TextTerm|ทฤษฎีประชากรแนวมัลทัส|2|905}}ที่เรียกกันต่อมาภายหลังจากผู้เริ่มแนวคิดนี้คือ โทมัส มัลทัส จะต้องเกิดแรงกดดันทางประชากรอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ต่อ{{TextTerm|ปัจจัยในการดำรงชีพ|3|905}} การเปลี่ยนแปลงปริมาณปัจจัยในการดำรงชีพเมื่อใดก็ตามจะทำให้เกิด{{NonRefTerm|การเพิ่มประชากร}} ({{RefNumber|70|1|1}}) จนกระทั่ง{{TextTerm|ความสมดุลทางประชากร|4|905|IndexEntry=ความสมดุลทางประชากร}}เกิดขึ้นอีกครั้งเมื่อระดับการครองชีพขึ้นไปถึง{{TextTerm|ระดับการดำรงชีพ|5|905}} ซึ่งได้แก่ระดับที่เพียงพอที่จะดำรงชีวิตอยู่ได้ ความสมดุลนั้นจะคงอยู่ได้ด้วยการกำจัด{{TextTerm|ประชากรส่วนเกิน|10|905}} ออกไป ไม่ว่าจะโดย{{TextTerm|การยับยั้งเชิงทำลาย|6|905|IndexEntry=การยับยั้งเชิงทำลาย}} ซึ่งบางครั้งเรียกว่า{{TextTerm|การยับยั้งแบบมัลทัส|6|905|2|IndexEntry=การยับยั้งแบบมัลทัส}} (ความอดอยาก โรคระบาด และสงคราม) หรือโดย{{TextTerm|การยับยั้งเชิงป้องกัน|7|905|IndexEntry=การยับยั้งเชิงป้องกัน}} ด้วย{{TextTerm|การประพฤติตามหลักศีลธรรม|8|905|IndexEntry=การประพฤติตามหลักศีลธรรม}} ซึ่งประกอบด้วย{{TextTerm|การเลื่อนอายุแต่งงาน|9|905|IndexEntry=การเลื่อนอายุแต่งงาน}}ควบคู่ไปกับการงดเว้นการมีเพศสัมพันธ์ก่อนแต่งงาน |
| + | {{Note|6| และ 7. คำว่า{{NoteTerm|การยับยั้งเชิงทำลาย}} (positive check) และ{{NoteTerm|การยับยั้งเชิงป้องกัน}} (preventive check) ในภาษาอังกฤษโดยทั่วไปใช้เมื่ออ้างถึงหลักการของมัลทัสเท่านั้น}} | ||
=== 906 === | === 906 === | ||
ถึงแม้ศัพท์คำว่า{{TextTerm|คตินิยมแนวมัลทัส|1|906}} จะเริ่มจากการอ้างถึงทฤษฎีของมัลทัส แต่ทุกวันนี้คำนี้แสดงถึงแนวความเชื่อที่ว่า การควบคุมอัตราของการเพิ่มประชากรเป็นสิ่งที่จำเป็น{{TextTerm|คตินิยมแนวมัลทัสใหม่|2|906}} จะยอมรับความจำเป็นในการควบคุมการเพิ่มประชากรด้วยการใช้{{NonRefTerm|วิธีคุมกำเนิด}} ({{RefNumber|62|7|3}}) | ถึงแม้ศัพท์คำว่า{{TextTerm|คตินิยมแนวมัลทัส|1|906}} จะเริ่มจากการอ้างถึงทฤษฎีของมัลทัส แต่ทุกวันนี้คำนี้แสดงถึงแนวความเชื่อที่ว่า การควบคุมอัตราของการเพิ่มประชากรเป็นสิ่งที่จำเป็น{{TextTerm|คตินิยมแนวมัลทัสใหม่|2|906}} จะยอมรับความจำเป็นในการควบคุมการเพิ่มประชากรด้วยการใช้{{NonRefTerm|วิธีคุมกำเนิด}} ({{RefNumber|62|7|3}}) | ||
| + | {{Note|1| ศัพท์นี้บางครั้งใช้กันผิดๆ เพื่อหมายถึงการทุ่มเทให้กับโครงการวางแผนครอบครัวเพื่อแก้ปัญหาเศรษฐกิจ}} | ||
=== 907 === | === 907 === | ||
| − | กระบวนการเปลี่ยนผ่านจากสถานการณ์ที่ทั้งภาวะเจริญพันธุ์และภาวะการตายอยู่ในระดับสูง มาเป็นสถานการณ์ที่ภาวะทั้งสองอยู่ในระดับต่ำ ซึ่งสังเกตได้ว่าเกิดขึ้นในหลายๆประเทศเรียกว่า{{TextTerm|การเปลี่ยนผ่านทางประชากร|1|907 | + | กระบวนการเปลี่ยนผ่านจากสถานการณ์ที่ทั้งภาวะเจริญพันธุ์และภาวะการตายอยู่ในระดับสูง มาเป็นสถานการณ์ที่ภาวะทั้งสองอยู่ในระดับต่ำ ซึ่งสังเกตได้ว่าเกิดขึ้นในหลายๆประเทศเรียกว่า{{TextTerm|การเปลี่ยนผ่านทางประชากร|1|907}} หรือ{{TextTerm|การเปลี่ยนผ่านประชากร|1|907|2}} ในกระบวนการเคลื่อนจาก{{TextTerm|ขั้นตอนก่อนการเปลี่ยนผ่าน|2|907}} ไปสู่{{TextTerm|ขั้นตอนหลังการเปลี่ยนผ่าน|3|907}} จะเกิดช่องว่างระหว่างการลดลงของภาวะการตายกับภาวะเจริญพันธุ์ ซึ่งเป็นขั้นตอนของ{{TextTerm|การเติบโตช่วงเปลี่ยนผ่าน|4|907}}ของประชากร นักเศรษฐศาสตร์ได้ศึกษาการเปลี่ยนแปลงใน{{TextTerm|ผลิตภาพ|5|907}} ซึ่งได้แก่ ผลิตผลต่อสมาชิกของกำลังแรงงาน หรือ ต่อหัวประชากร ที่สัมพันธ์กับช่วงเวลาเปลี่ยนผ่านนี้ |
| + | {{Note|1| บางครั้งเรียก{{NoteTerm|การปฏิวัติชีพ}} มีความแตกต่างระหว่าง{{NoteTerm|การเปลี่ยนผ่านภาวะเจริญพันธุ์}} และ{{NoteTerm|การเปลี่ยนผ่านภาวะการตาย}} {{NoteTerm|ทฤษฎีการเปลี่ยนผ่านทางประชากร}}นำเอาแนวโน้มการเปลี่ยนแปลงอัตราชีพไปสัมพันธ์กับการเปลี่ยนรูปแบบทางเศรษฐกิจสังคมที่เกิดในกระบวนการของอุตสาหกรรมาภิวัตน์และนคราภิวัตน์}} | ||
| − | ==<center><font size= | + | ==<center><font size=8>* * * </font></center>== |
{{SummaryShort}} | {{SummaryShort}} | ||
{{OtherLanguages|90}} | {{OtherLanguages|90}} | ||
รุ่นปัจจุบัน เมื่อ 15:27, 17 สิงหาคม 2556
| ข้อความปฏิเสธความรับผิดชอบ : ผู้สนับสนุนทั้งหลายของดีโมพีเดียไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยกับความหมายของศัพท์ต่างๆ ที่อยู่ในพจนานุกรมฉบับปรังปรุงนี้ พจนานุกรมประชากรศาสตร์พหุภาพ ฉบับปรับให้เป็นเอกภาพ ปรับปรุงครั้งที่สอง ยังอยู่่ระหว่างการดำเนินงาน หากต้องการเสนอข้อคิดเห็นใดๆ กรุณาใช้พื้นที่อภิปราย |
|
ไปยัง: คำนำสู่ดีโมพีเดีย | คำแนะนำการใช้ | ดาวน์โหลด |
901
ส่วนหนึ่งของทฤษฎีทางประชากร (105-1) จะเกี่ยวข้องกับตัวกำหนดและผลที่ตามมาของการเปลี่ยนแปลงประชากร ในอดีตทฤษฎีประชากรส่วนใหญ่จะมุ่งเน้นที่ความสัมพันธ์ระหว่างจำนวนรวมประชากรกับ ทรัพยากร1 ซึ่งได้แก่ วิธีการที่จะทำให้ประชากรดำรงอยู่ได้ หรือ ผลผลิต2 หรือการสร้างสินค้าและบริการ แต่เมื่อไม่นานมานี้จุดเน้นของทฤษฎีทางประชากรได้เคลื่อนมาอยู่ที่ปฏิสัมพันธ์ระหว่างการเพิ่มประชากร (701-1) และส่วนประกอบของการเพิ่มนั้น กับความเติบโตทางเศรษฐกิจ (903-1) โดยเฉพาะที่เกี่ยวกับ การบริโภค3 การออม4 การลงทุน5 และ ตลาดแรงงาน6
902
การพิจารณาเรื่องความสัมพันธ์ระหว่างขนาดประชากรและทรัพยากร นำไปสู่แนวความคิดเกี่ยวกับ ประชากรมากเกิน1 และ ประชากรน้อยเกิน2 คำเหล่านี้นิยามไว้ที่ ระดับของการพัฒนา3 ที่กำหนดไว้ตายตัวระดับหนึ่ง เมื่อประชากรมีขนาดไม่ใหญ่หรือไม่เล็กไปกว่าที่จะทำให้เกิดข้อได้เปรียบ ก็จะเรียกว่าเป็น ขนาดประชากรเหมาะที่สุด4 หรือบางครั้งเรียกสั้น ๆ ว่า ขนาดเหมาะที่สุด4 ข้อได้เปรียบที่เกิดขึ้นจากขนาดที่เหมาะสมที่สุดอาจมีลักษณะในเชิงเศรษฐกิจ และเมื่อเป็นเช่นนั้นจะเรียกว่าเป็น ขนาดเหมาะที่สุดทางเศรษฐกิจ5 การอภิปรายขนาดที่เหมาะที่สุดทางเศรษฐกิจ โดยทั่วไปจะกล่าวถึงในแง่ของสวัสดิการทางเศรษฐกิจ แต่ทว่าเรื่องนี้ยากที่จะวัดด้วยข้อมูลเชิงประจักษ์ ดังนั้นบางครั้งจึงนำ ระดับการครองชีพ6 หรือ มาตรฐานการครองชีพ6 มาใช้แทน ระดับการครองชีพประมาณได้โดย รายได้ประชาชาติต่อหัวที่แท้จริง7 ได้แก่ ปริมาณรวมของสินค้าและบริการที่ผลิตได้ในช่วงเวลาหนึ่ง (หรือมูลค่าเงินรายได้ปรับตามอำนาจซื้อ) หารด้วยจำนวนประชากรรวมในระหว่างช่วงเวลานั้น
- 5. นักวิชาการบางท่านใช้แนวความคิดขนาดเหมาะสมที่สุดทางการเมือง และขนาดเหมาะสมที่สุดทางสังคมเช่นเดียวกับขนาดเหมาะสมที่สุดทางเศรษฐกิจ
- 6. คำว่า "มาตรฐานการครองชีพ" นักเศรษฐศาสตร์หลายคนจำกัดขอบเขตว่าหมายถึงเป้าหมายที่ยอมรับ หรือชุดความต้องการที่รับรู้กัน ที่แตกต่างจากระดับการครองชีพที่เป็นอยู่จริงๆ บางคนใช้ศัพท์เหล่านี้แทนกันได้
- 7. การวัดอื่นๆ อย่างเช่น มีการใช้ผลิตภัณฑ์มวลรวมประชาชาติต่อหัว คำว่า "Per capita" แม้จะผิดหลักไวยากรณ์ แต่ก็ใช้แทนคำว่า "ต่อหัว"
903
นักเศรษฐศาสตร์ได้เน้นความสัมพันธ์ที่เป็นพลวัตระหว่าง ความเติบโตทางเศรษฐกิจ1 หรือ การพัฒนาทางเศรษฐกิจ1 กับอัตราเพิ่มประชากรและการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างประชากร ทุกวันนี้นักเศรษฐศาสตร์ให้ความสนใจแนวความคิดที่อยู่นิ่งเกี่ยวกับขนาดเหมาะที่สุด น้อยกว่าแนวความคิดที่เป็นพลวัตในเรื่อง อัตราเพิ่มที่เหมาะที่สุด2ของประชากร ได้แก่อัตราเพิ่มประชากรซึ่งจะสอดคล้องกับอัตราเพิ่มของระดับการครองชีพสูงสุด ความสัมพันธ์เหล่านี้เป็นเรื่องที่เป็นห่วงกันมากในประเทศที่มีระดับการครองชีพต่ำ ซึ่งถูกเรียกว่าเป็น ประเทศด้อยพัฒนา3 หรือ ประเทศกำลังพัฒนา3
- 3. ประเทศด้อยพัฒนา หรือ ประเทศรายได้ต่ำ ตรงข้ามกับประเทศพัฒนาแล้ว หรือ ประเทศพัฒนามากกว่า
904
ประชากรมากที่สุด1 ของพื้นที่หนึ่งซึ่งบางครั้งเรียกว่า ความสามารถในการรองรับ1 โดยทั่วไปจะสื่อให้เข้าใจว่าหมายถึง จำนวนบุคคลมากที่สุด ที่จะดำรงชีพอยู่ได้ภายใต้เงื่อนไขเฉพาะอย่างหนึ่ง แต่บางครั้งก็ใช้คำนี้เพื่อแสดงจำนวนคนมากที่สุดที่สามารถดำรงชีพอยู่ได้ในระดับการครองชีพที่สมมุติขึ้นระดับหนึ่ง ในทางกลับกัน ประชากรน้อยที่สุด2 โดยทั่วไปจะหมายถึงจำนวนบุคคลน้อยที่สุดในพื้นที่หนึ่ง ซึ่งจะไปสอดคล้อง การรอดชีพของกลุ่ม3
905
ศัพท์คำว่า ความกดดันทางประชากร1 เชื่อมโยงกับแนวความคิดในเรื่องของขนาดประชากรและทรัพยากร (901-1) ที่มีอยู่ การที่จะพูดว่าความกดดันนี้แรงหรืออ่อนในพื้นที่หนึ่ง เท่ากับเสนอว่าประชากรของพื้นที่นั้นอยู่ใกล้หรือไกลจากจุดที่สอดคล้องมากที่สุดกับทรัพยากรที่มีอยู่ตาม ทฤษฎีประชากรแนวมัลทัส2ที่เรียกกันต่อมาภายหลังจากผู้เริ่มแนวคิดนี้คือ โทมัส มัลทัส จะต้องเกิดแรงกดดันทางประชากรอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ต่อ ปัจจัยในการดำรงชีพ3 การเปลี่ยนแปลงปริมาณปัจจัยในการดำรงชีพเมื่อใดก็ตามจะทำให้เกิดการเพิ่มประชากร (701-1) จนกระทั่ง ความสมดุลทางประชากร4เกิดขึ้นอีกครั้งเมื่อระดับการครองชีพขึ้นไปถึง ระดับการดำรงชีพ5 ซึ่งได้แก่ระดับที่เพียงพอที่จะดำรงชีวิตอยู่ได้ ความสมดุลนั้นจะคงอยู่ได้ด้วยการกำจัด ประชากรส่วนเกิน10 ออกไป ไม่ว่าจะโดย การยับยั้งเชิงทำลาย6 ซึ่งบางครั้งเรียกว่า การยับยั้งแบบมัลทัส6 (ความอดอยาก โรคระบาด และสงคราม) หรือโดย การยับยั้งเชิงป้องกัน7 ด้วย การประพฤติตามหลักศีลธรรม8 ซึ่งประกอบด้วย การเลื่อนอายุแต่งงาน9ควบคู่ไปกับการงดเว้นการมีเพศสัมพันธ์ก่อนแต่งงาน
- 6. และ 7. คำว่าการยับยั้งเชิงทำลาย (positive check) และการยับยั้งเชิงป้องกัน (preventive check) ในภาษาอังกฤษโดยทั่วไปใช้เมื่ออ้างถึงหลักการของมัลทัสเท่านั้น
906
ถึงแม้ศัพท์คำว่า คตินิยมแนวมัลทัส1 จะเริ่มจากการอ้างถึงทฤษฎีของมัลทัส แต่ทุกวันนี้คำนี้แสดงถึงแนวความเชื่อที่ว่า การควบคุมอัตราของการเพิ่มประชากรเป็นสิ่งที่จำเป็น คตินิยมแนวมัลทัสใหม่2 จะยอมรับความจำเป็นในการควบคุมการเพิ่มประชากรด้วยการใช้วิธีคุมกำเนิด (627-3)
- 1. ศัพท์นี้บางครั้งใช้กันผิดๆ เพื่อหมายถึงการทุ่มเทให้กับโครงการวางแผนครอบครัวเพื่อแก้ปัญหาเศรษฐกิจ
907
กระบวนการเปลี่ยนผ่านจากสถานการณ์ที่ทั้งภาวะเจริญพันธุ์และภาวะการตายอยู่ในระดับสูง มาเป็นสถานการณ์ที่ภาวะทั้งสองอยู่ในระดับต่ำ ซึ่งสังเกตได้ว่าเกิดขึ้นในหลายๆประเทศเรียกว่า การเปลี่ยนผ่านทางประชากร1 หรือ การเปลี่ยนผ่านประชากร1 ในกระบวนการเคลื่อนจาก ขั้นตอนก่อนการเปลี่ยนผ่าน2 ไปสู่ ขั้นตอนหลังการเปลี่ยนผ่าน3 จะเกิดช่องว่างระหว่างการลดลงของภาวะการตายกับภาวะเจริญพันธุ์ ซึ่งเป็นขั้นตอนของ การเติบโตช่วงเปลี่ยนผ่าน4ของประชากร นักเศรษฐศาสตร์ได้ศึกษาการเปลี่ยนแปลงใน ผลิตภาพ5 ซึ่งได้แก่ ผลิตผลต่อสมาชิกของกำลังแรงงาน หรือ ต่อหัวประชากร ที่สัมพันธ์กับช่วงเวลาเปลี่ยนผ่านนี้
- 1. บางครั้งเรียกการปฏิวัติชีพ มีความแตกต่างระหว่างการเปลี่ยนผ่านภาวะเจริญพันธุ์ และการเปลี่ยนผ่านภาวะการตาย ทฤษฎีการเปลี่ยนผ่านทางประชากรนำเอาแนวโน้มการเปลี่ยนแปลงอัตราชีพไปสัมพันธ์กับการเปลี่ยนรูปแบบทางเศรษฐกิจสังคมที่เกิดในกระบวนการของอุตสาหกรรมาภิวัตน์และนคราภิวัตน์
* * *
|
ไปยัง: คำนำสู่ดีโมพีเดีย | คำแนะนำการใช้ | ดาวน์โหลด |
