พจนานุกรมประชากรศาสตร์พหุภาษา ฉบับปรับให้เป็นเอกภาพ ปรับปรุงครั้งที่สอง ภาษาไทย

ข้อความปฏิเสธความรับผิดชอบ : ผู้สนับสนุนทั้งหลายของดีโมพีเดียไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยกับความหมายของศัพท์ต่างๆ ที่อยู่ในพจนานุกรมฉบับปรังปรุงนี้ พจนานุกรมประชากรศาสตร์พหุภาพ ฉบับปรับให้เป็นเอกภาพ ปรับปรุงครั้งที่สอง ยังอยู่่ระหว่างการดำเนินงาน หากต้องการเสนอข้อคิดเห็นใดๆ กรุณาใช้พื้นที่อภิปราย

710

การศึกษาเรื่อง การสืบทอดพันธุ์¹ หรือ การทดแทนประชากร¹ เกี่ยวข้องกับกระบวนการธรรมชาติซึ่งประชากรจะแทนที่จำนวนตัวเอง มีความแตกต่างระหวาง การสืบทอดพันธุ์รวม³หรือ การทดแทนรวม³ที่ไม่ได้คิดรวมภาวะการตายก่อนการสิ้นสุดของระยะเวลาการสืบทอดพันธุ์ (620-1) กับ การสืบทอดพันธุ์สุทธิ⁴หรือ การทดแทนสุทธิ⁴ซึ่งนำเอาภาวะการตายมาพิจารณาด้วย

• 1. Also reproductivity. For another sense of reproduction see 601-2.

711

ในการศึกษาเรื่องการทดแทนนี้ มีการใช้ดัชนีหลายตัวเป็น อัตราการทดแทน¹ หรือ อัตราสืบทอดพันธุ์¹ โดยทั่วไปอัตราสืบทอดพันธุ์เป็น อัตราสืบทอดพันธุ์สตรี² หรือ อัตราสืบทอดพันธุ์มารดา² อัตราสืบทอดพันธุ์สุทธิ³ของผู้หญิงนิยามว่าเป็นจำนวนเฉลี่ยของลูกสาวที่ยังมีชีวิตอยู่ที่เกิดจากรุ่นเกิด (116-2) ของผู้หญิงที่สมมุติขึ้นรุ่นหนึ่งซึ่งมีอัตราเจริญพันธุ์รายอายุ (631-8) และอัตราการตาย (401-2)ที่เป็นอยู่ปัจจุบัน อัตราสืบทอดพันธุ์รวม⁴ของผู้หญิงคำนวณได้ด้วยวิธีเดียวกันโดยมีข้อสมมุติว่าภาวะการตายก่อนสิ้นสุดอายุสืบทอดพันธุ์เป็นศูนย์ อัตราสืบทอดพันธุ์บุรุษ⁵ หรือ อัตราสืบทอดพันธุ์บิดา⁵คำนวณได้ด้วยวิธีเดียวกันโดยใช้การเกิดเป็นเพศชายและรุ่นเกิดของผู้ชาย และ อัตราสืบทอดพันธุ์ร่วม⁶ประเภทต่างๆ ก็คำนวณได้โดยนำเอาการเกิดและรุ่นเกิดทั้งสองเพศมาใช้ในการคำนวณ เมื่อประสบการณ์การมีบุตรของรุ่นเกิดจริงๆ นำมาใช้ในการคำนวณอัตราสืบทอดพันธุ์ ก็จะได้ อัตราสืบทอดพันธุ์ตามรุ่น⁷ หรือ อัตราสืบทอดพันธุ์ตามรุ่นวัย⁷ ภาวะการตายและภาวะเจริญพันธุ์ที่ใช้ในการคำนวณอัตราเหล่านี้จะอ้างถึงช่วงเวลาที่ต่างกัน ในกรณีที่ไม่มีสถิติภาวะเจริญพันธุ์รายอายุ อาจนำดัชนีที่เรียกว่า ดัชนีการทดแทน⁸มาใช้ อัตราส่วนนี้โยงผลหารของประชากรเด็กในกลุ่มอายุหนึ่ง (เป็นกฎว่าใช้อายุ 0-4 ปี) ต่อจำนวนของผู้หญิงในวัยมีบุตรในประชากรจริง ไปยังผลหารเช่นเดียวกันในประชากรคงที่ (703-6)

712

ดัชนีการทดแทนอื่นๆ ก็คำนวณได้ ตัวอย่างเช่น อัตราสืบทอดพันธุ์สุทธิแยกออกเป็น ส่วนประกอบที่ถูกต้องตามกฎหมาย¹ และ ส่วนประกอบที่ไม่ถูกต้องตามกฎหมาย² ในเรื่องนี้ สามารถคำนวณ อัตราสืบทอดพันธุ์สมรส³ แสดงจำนวนลูกสาวที่ถูกต้องตามกฎหมายที่จะเกิดกับผู้หญิงเกิดใหม่ถ้าอัตราปัจจุบันของภาวะการตาย ภาวะเจริญพันธุ์ ภาวะสมรส และการสิ้นสลายของการแต่งงานยังคงอยู่ไม่เปลี่ยนแปลง โดยทั่วไปจะใช้อัตราเหล่านั้นของผู้หญิง แต่การคำนวณอัตราเหล่านั้นสำหรับผู้ชายก็ทำได้

713

The net reproduction rate (711-3) and the intrinsic rate of natural increase (703-1) are closely related to one another. The net reproduction rate measures the increase in the stable population (703-2) implied by the given age-specific fertility and mortality rates over a period equivalent to the mean length of a generation¹ or the mean interval between successive generations¹. This length of a female generation is equal to the mean age of mothers² giving birth to live daughters, with current age-specific fertility and mortality rates. Period reproduction rates are current indices (cf. 152) which relate to hypothetical cohorts³ or synthetic cohorts³.

• 2. The mean age of fertility, i.e., the mean age of the fertility schedule is only approximately equal to the mean length of a generation. The mean length of a male generation similarly is equal to the mean age of fathers at the birth of their children.