The Demopædia Encyclopedia on Population is under heavy modernization and maintenance. Outputs could look bizarre, sorry for the temporary inconvenience
พจนานุกรมประชากรศาสตร์พหุภาษา ฉบับปรับให้เป็นเอกภาพ ปรับปรุงครั้งที่สอง ภาษาไทย
ผลต่างระหว่างรุ่นของ "60"
(→602) |
(no NewTextTerm) |
||
| แถว 9: | แถว 9: | ||
=== 601 === | === 601 === | ||
| − | การศึกษาทางประชากรศาสตร์เรื่อง{{TextTerm|ภาวะเจริญพันธุ์|1|601}}เกี่ยวข้องกับปรากฏการณ์ที่เชื่อมกับ{{TextTerm|การมีบุตร|2|601}}หรือ{{TextTerm|การสืบทอดพันธุ์|2|601|2}}ของมนุษย์ คำว่า{{TextTerm|ภาวะการเกิด|1|601|2}}บางครั้งใช้แทนคำว่าภาวะเจริญพันธุ์ ศัพท์ทั้งสองคำนี้หมายถึงความถี่ของการเกิดขึ้นของ{{TextTerm|การเกิด|3|601|IndexEntry=การเกิด}} หรือกล่าวให้เจาะจงลงไปคือ{{TextTerm|การเกิดมีชีพ|4|601|IndexEntry=การเกิดมีชีพ}} — ภายในประชากรหรือประชากรกลุ่มย่อย การเกิดเป็นกระบวนการของการคลอดบุตร การเกิดมีชีพหรือการเกิดของ{{TextTerm|เด็กเกิดมีชีพ|5|601|IndexEntry=เด็กเกิดมีชีพ}}แตกต่างจาก{{NonRefTerm|การตายตัวอ่อนระยะหลัง}} (cf. {{RefNumber|41|1|5}}) โดยหลักฐานของการมีชีวิตอย่างเช่นการหายใจ การเคลื่อนไหวของกล้ามเนื้อ หรือการเต้นของหัวใจของเด็กหลังจากการคลอดหรือการขับออก ศัพท์คำว่า{{TextTerm|ภาวะเจริญพันธุ์ที่มีประสิทธิภาพ|6|601}} ซึ่งครั้งหนึ่งเคยใช้เพื่อชี้ว่าการตายตัวอ่อนระยะหลังไม่ได้ถูกนับรวมไว้ในจำนวนรวมของการเกิด หมายถึงการเกิดซึ่งไม่รวมการตายของทารกหรือเด็กเข้าไว้ด้วย คำว่า{{ | + | การศึกษาทางประชากรศาสตร์เรื่อง{{TextTerm|ภาวะเจริญพันธุ์|1|601}}เกี่ยวข้องกับปรากฏการณ์ที่เชื่อมกับ{{TextTerm|การมีบุตร|2|601}}หรือ{{TextTerm|การสืบทอดพันธุ์|2|601|2}}ของมนุษย์ คำว่า{{TextTerm|ภาวะการเกิด|1|601|2}}บางครั้งใช้แทนคำว่าภาวะเจริญพันธุ์ ศัพท์ทั้งสองคำนี้หมายถึงความถี่ของการเกิดขึ้นของ{{TextTerm|การเกิด|3|601|IndexEntry=การเกิด}} หรือกล่าวให้เจาะจงลงไปคือ{{TextTerm|การเกิดมีชีพ|4|601|IndexEntry=การเกิดมีชีพ}} — ภายในประชากรหรือประชากรกลุ่มย่อย การเกิดเป็นกระบวนการของการคลอดบุตร การเกิดมีชีพหรือการเกิดของ{{TextTerm|เด็กเกิดมีชีพ|5|601|IndexEntry=เด็กเกิดมีชีพ}}แตกต่างจาก{{NonRefTerm|การตายตัวอ่อนระยะหลัง}} (cf. {{RefNumber|41|1|5}}) โดยหลักฐานของการมีชีวิตอย่างเช่นการหายใจ การเคลื่อนไหวของกล้ามเนื้อ หรือการเต้นของหัวใจของเด็กหลังจากการคลอดหรือการขับออก ศัพท์คำว่า{{TextTerm|ภาวะเจริญพันธุ์ที่มีประสิทธิภาพ|6|601}} ซึ่งครั้งหนึ่งเคยใช้เพื่อชี้ว่าการตายตัวอ่อนระยะหลังไม่ได้ถูกนับรวมไว้ในจำนวนรวมของการเกิด หมายถึงการเกิดซึ่งไม่รวมการตายของทารกหรือเด็กเข้าไว้ด้วย คำว่า{{TextTerm|ภาวะเจริญพันธุ์อย่างหยาบ|6|601}}ควรหมายถึงการเกิดทั้งหมดที่รวม "ตายคลอด" หรือการตายตัวอ่อนเข้าไว้ด้วย คำว่า{{TextTerm|ภาวะเจริญพันธุ์ที่แตกต่าง|8|601}}แสดงดึงความแตกต่างของภาวะเจริญพันธุ์ระหว่างกลุ่มย่อยๆ ของประชากร |
{{Note|1| ความหมายของคำว่าภาวะเจริญพันธุ์ในประชากรศาสตร์ ให้ดู § 623}} | {{Note|1| ความหมายของคำว่าภาวะเจริญพันธุ์ในประชากรศาสตร์ ให้ดู § 623}} | ||
{{Note|2| บ่อยครั้งที่การสืบทอดพันธุ์หมายถึงความสมดุลย์ของการเกิดและการตาย (เช่นใน § 711) มากกว่าที่จะเป็นกระบวนการของการมีบุตรหรือ{{NoteTerm|การให้กำเนิด}}}} | {{Note|2| บ่อยครั้งที่การสืบทอดพันธุ์หมายถึงความสมดุลย์ของการเกิดและการตาย (เช่นใน § 711) มากกว่าที่จะเป็นกระบวนการของการมีบุตรหรือ{{NoteTerm|การให้กำเนิด}}}} | ||
รุ่นปรับปรุงเมื่อ 21:35, 11 สิงหาคม 2556
| ข้อความปฏิเสธความรับผิดชอบ : ผู้สนับสนุนทั้งหลายของดีโมพีเดียไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยกับความหมายของศัพท์ต่างๆ ที่อยู่ในพจนานุกรมฉบับปรังปรุงนี้ พจนานุกรมประชากรศาสตร์พหุภาพ ฉบับปรับให้เป็นเอกภาพ ปรับปรุงครั้งที่สอง ยังอยู่่ระหว่างการดำเนินงาน หากต้องการเสนอข้อคิดเห็นใดๆ กรุณาใช้พื้นที่อภิปราย |
|
ไปยัง: คำนำสู่ดีโมพีเดีย | คำแนะนำการใช้ | ดาวน์โหลด |
601
การศึกษาทางประชากรศาสตร์เรื่อง ภาวะเจริญพันธุ์1เกี่ยวข้องกับปรากฏการณ์ที่เชื่อมกับ การมีบุตร2หรือ การสืบทอดพันธุ์2ของมนุษย์ คำว่า ภาวะการเกิด1บางครั้งใช้แทนคำว่าภาวะเจริญพันธุ์ ศัพท์ทั้งสองคำนี้หมายถึงความถี่ของการเกิดขึ้นของ การเกิด3 หรือกล่าวให้เจาะจงลงไปคือ การเกิดมีชีพ4 — ภายในประชากรหรือประชากรกลุ่มย่อย การเกิดเป็นกระบวนการของการคลอดบุตร การเกิดมีชีพหรือการเกิดของ เด็กเกิดมีชีพ5แตกต่างจากการตายตัวอ่อนระยะหลัง (cf. 411-5) โดยหลักฐานของการมีชีวิตอย่างเช่นการหายใจ การเคลื่อนไหวของกล้ามเนื้อ หรือการเต้นของหัวใจของเด็กหลังจากการคลอดหรือการขับออก ศัพท์คำว่า ภาวะเจริญพันธุ์ที่มีประสิทธิภาพ6 ซึ่งครั้งหนึ่งเคยใช้เพื่อชี้ว่าการตายตัวอ่อนระยะหลังไม่ได้ถูกนับรวมไว้ในจำนวนรวมของการเกิด หมายถึงการเกิดซึ่งไม่รวมการตายของทารกหรือเด็กเข้าไว้ด้วย คำว่า ภาวะเจริญพันธุ์อย่างหยาบ6ควรหมายถึงการเกิดทั้งหมดที่รวม "ตายคลอด" หรือการตายตัวอ่อนเข้าไว้ด้วย คำว่า ภาวะเจริญพันธุ์ที่แตกต่าง8แสดงดึงความแตกต่างของภาวะเจริญพันธุ์ระหว่างกลุ่มย่อยๆ ของประชากร
- 1. ความหมายของคำว่าภาวะเจริญพันธุ์ในประชากรศาสตร์ ให้ดู § 623
- 2. บ่อยครั้งที่การสืบทอดพันธุ์หมายถึงความสมดุลย์ของการเกิดและการตาย (เช่นใน § 711) มากกว่าที่จะเป็นกระบวนการของการมีบุตรหรือการให้กำเนิด
- 3. คำว่าการเกิดปัจจุบันใช้กันโดยทั่วไปว่าหมายถึงการเกิดมีชีพ
- 4. เกิดมีชีพ ใช้เป็นคำนามเพื่อหมายถึงทารกเกิดมีชีพด้วย
602
การปฏิสนธิ1เป็นผลจาก การผสมพันธุ์2ของ ไข่3โดย สเปิร์ม4 หรือ เซลล์สเปิร์ม4 และขีดเส้นเริ่มต้นของ การตั้งครรภ์5 หรือ การครองครรภ์5สำหรับผู้หญิงที่ตั้งครรภ์ได้ ในช่วงเวลาของพัฒนาการ ผลิตผลของการปฏิสนธิ6จะเรียกว่า ตัวอ่อน7 แล้วต่อมาเรียก ตัวอ่อนระยะหลัง7 ขณะเวลาที่ตัวอ่อนกลายเป็นตัวอ่อนระยะหลังไม่มีการกำหนดไว้แน่นอนว่าเมื่อไร นักวิทยาศาสตร์บางคนให้ค่าไว้ที่เมื่อสิ้นสุด 12 สัปดาห์ หรือ 3 เดือนของชีวิตในมดลูก แม้ว่าขั้นตอนพัฒนาการต่อมาหลังจากสัปดาห์ที่ 8 ก็มักเรียกว่าตัวอ่อนระยะหลังหลังอยู่บ่อยๆ การฝังตัวของไข่8หมายถึงการฝังตัวของไข่ในผนังของ มดลูก9 หรือ ครรภ์9ซึ่งเป็นกระบวนการที่เกิดขึ้น 2-3 วันหลังจากการผสมพันธุ์
- 2. การผสมเทียม: การผสมพันธุ์ซึ่งทำโดยการฉีดเชื้อเทียมด้วยกระบวนการนอกเหนือไปจากการมีเพศสัมพันธุ์ (627-2).
- 3. ไข่ที่ถูกผสมแล้วเรียกว่าไซโกต
- 5. นักวิทยาศาสตร์บางคนพิจารณาว่าการตั้งครรภ์เริ่มขึ้นเมื่อเวลาของการฝังตัว (602-8)ของไข่
- 7. Embryology: ศาสตร์ที่เกี่ยวกับพัฒนาการของตัวอ่อน
603
กล่าวได้ว่าตัวอ่อน ไม่มีชีวิต2ในช่วงแรกๆ ของการตั้งครรภ์และจะ มีชีวิต1หลังจากนั้น การเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นเมื่อตัวอ่อนเริ่มมีความสามารถที่จะอยู่ได้โดยอิสระนอกครรภ์มารดา ซึ่งจะเกิดขึ้นเมื่อ ระยะเวลาการครองครรภ์3 หรือ ช่วงเวลาของการตั้งครรภ์3เกินกว่า 28 สัปดาห์ ถ้าการตั้งครรภ์ยาวนานกว่านี้ การขับตัวอ่อนออก (มีชีพหรือตาย) เกิดขึ้นในช่วงของ การคลอดบุตร4 การขับตัวอ่อนออกก่อนโดยสัมพันธ์กับการตายตัวอ่อนระยะแรกเรียกว่า การแท้ง5 (cf. § 604) ระยะเวลาประมาณ 6 สัปดาห์หลังจากการคลอด (ในช่วงที่มดลูกปรกติจะกลับคืนสู่ขนาดเดิมและเป็นช่วงที่ความน่าจะเป็นของการปฏิสนธิต่ำ) เรียกว่า ช่วงหลังคลอด6
- 2. ช่วงเวลาขั้นต่ำที่กำหนดการมีชีวิตอยู่นั้นแตกต่างกันระหว่าง 20 และ 28 สัปดาห์ ในแต่ละประเทศ แต่องค์การอนามัยโลกได้แนะนำให้ใช้ 28 สัปดาห์เป็นมาตรฐาน โดยทั่วไป ช่วงเวลาของการตั้งครรภ์คำนวณจากวันแรกของประจำเดือนครั้งสุดท้าย ช่วงเวลานี้ประกอบขึ้นเป็นช่วงเวลาของการตั้งครรภ์ตามปรกติธรรมดา ซึ่งตรงข้ามกับช่วงเวลาของการตั้งครรภ์ที่แท้จริงที่คำนวณจากระยะเวลาปฏิสนธิ
- 4. กระบวนการขับตัวอ่อนระยะหลังออกจากครรภ์เรียกว่าการคลอด หรือการให้กำเนิด ซึ่งเป็นการสิ้นสุดของระยะเวลาของการคลอดลูก การคลอดบุตรจะหมายรวมถึงการขับดันหรือเอารก หรือสิ่งหลังคลอดออก
- 5. คนทำแท้ง คือบุคคลที่ประกอบการทำแท้ง ในภาษาพูดประจำวัน คำว่าการแท้งมักจะหมายถึงการทำแท้ง (604-2) มากกว่าที่หมายความว่าการแท้งเอง (604-1)
604
การแท้งจากการตายภายในมดลูกโดยไม่มีการกระทำให้เกิดขึ้น ซึ่งอาจเกิดขึ้นเมื่อก่อนการขับออกมาก เรียกว่า การแท้งเอง1หรือ การแท้งโดยธรรมชาติ1 ตรงข้ามกับ การแท้งโดยตั้งใจ2 หรือ การทำแท้ง2 การแท้งเพื่อการบำบัดรักษา3เป็นการทำแท้งด้วยเหตุผลทางการแทพย์ กฎหมายของบางประเทศอนุญาตให้ทำแท้งเพื่อเหตุผลด้านสุขภาพหรือเหตุผลอื่น เรียกว่าเป็น การทำแท้งที่ถูกกฎหมาย4 การทำแท้งซึ่งขัดต่อกฎหมายเรียกว่า การทำแท้งที่ผิดกฎหมาย5 หรือ การทำแท้งที่เป็นอาชญากรรม5 ในด้านเทคนิคการทำแท้งที่ใช้ มี การทำแท้งโดยการขูดมดลูก6 การทำแท้งโดยการดูดสุญญากาศ7 การทำแท้งโดยการถ่างและขจัดออก7 การผ่ามดลูก8 (เกี่ยวข้องกับการผ่าตัดเข้าไปในมดลูก) และ การทำแท้งโดยวิธีการใช้ยาขับ9
- 6. เรียกอีกอย่างว่าเป็นการทำแท้งโดยการถ่างและขูดมดลูก (เขียนย่อๆ เป็น D&C)
- 7. เรียกอีกอย่างว่าเป็นการทำแท้งโดยการดูด เมื่อขั้นตอนนี้ทำขึ้นโดยเร็วหลังจากเชื่อว่ามีการปฏิสนธิจะเรียกว่าการปรับประจำเดือน
- 9. ขั้นตอนเช่นนี้เกี่ยวพันกับการแลกเปลี่ยนน้ำคร่ำ เช่นตัวอย่างของการทำแท้งโดยการฉีดน้ำเกลือ หรือการใช้ยาโพรสตาแกลนดินส์
605
การคลอดครบกำหนด1เกิดขึ้นเมื่อการตั้งครรภ์เป็นเวลาอย่างน้อย 37 สัปดาห์ วัดโดยช่วงเวลาของการตั้งครรภ์ตามปรกติ (603-3*) การตั้งครรภ์ที่สิ้นสุดลงก่อนระยะเวลาปรกติเรียกว่า การคลอดก่อนกำหนด2 หรือ การคลอดบุตรก่อนเวลา2 หรือ การเกิดก่อนเวลา2 และผลิตผลของการคลอดเช่นนี้เรียกว่า ทารกก่อนกำหนด4 การเกิดซึ่งไม่ก่อนกำหนดเรียกว่า การเกิดตามกำหนด3 หรือ การเกิดครบกำหนด3 คำว่า ก่อนกำหนด5 ใช้เพื่อหมายถึงปรากฏการณ์ที่เชื่อมโยงกับการคลอดก่อนกำหนด การจำแนกประเภทของการเกิดโดยขั้นตอนของพัฒนาการที่ไม่ขึ้นอยู่กับการประมาณระยะเวลาของการครองครรภ์ใช้อยู่ในหลายประเทศ ในการจำแนกประเภทเช่นนี้ ทารกเกิดมีชีพด้วย น้ำหนักแรกเกิด6 2,500 กรัม (5 1/2 ปอนด์) หรือต่ำกว่านั้นกล่าวว่า ไม่ครบกำหนด8 ภาวะไม่ครบกำหนด7มักจะรวมกับ อาการอ่อนเพลีย9ซึ่งเป็นภาวะผิดปรกติของความอ่อนแอ
606
การคลอดบุตรส่วนมากจะเป็น การเกิดเดี่ยว1 หรือ การคลอดเดี่ยว1 แต่บางกรณีเป็น การเกิดมากกว่าหนึ่ง2 หรือ การคลอดมากกว่าหนึ่ง2 เด็กสองคนที่เกิดในช่วงการคลอดบุตรครั้งเดียวกันเรียกว่า แฝด3 และเราอาจแยกความแตกต่างระหว่าง แฝดไข่ใบเดียวกัน4 หรือ แฝดเหมือน4ประเภทหนึ่งกับ แฝดไข่สองใบ5อีกประเภทหนึ่ง การเกิดเป็นเด็กหลายคนด้วยไข่ใบเดียวกันเกิดขึ้นเมื่อไข่แยกตัวหลังจากการผสมพันธุ์ เด็กที่เป็นผลจากการที่ไข่แยกตัวเช่นนั้นต้องเป็นเพศเดียวกันเสมอ การเกิดจากไข่หลายใบเนื่องมาจากการสุกพร้อกันของไข่สองใบหรือมากกว่าให้ผลเป็นเด็กแฝดคลอดออกมาอาจมีเพศที่ต่างกัน
- 2. ศัพท์ทางการของอังกฤษ คำว่าการเป็นมารดาใช้เพื่อแสดงการคลอดที่มีผลเป็นการเกิดของบุตร 1 คนหรือมากกว่า อาจคำนวณจำนวนของการเกิดต่อการเป็นมารดาได้
- 3. เมื่อการคลอดครั้งหนึ่งออกมาเป็นบุตร 3 คน เรียกว่าแฝดสาม คลอดออกมา 4 คน เรียกว่าแฝดสี่ 5 คนเรียกว่าแฝดห้า โดยทั่วไป ศัพท์คำว่าฝาแฝด แฝดสาม ฯลฯ เรียกตามจำนวนบุตรที่คลอดออกมาทั้งหมดในระหว่างการคลอดครั้งหนึ่ง อย่างไรก็ตาม การคลอดบุตรคราวละหลายคนจะแยกประเภทตามจำนวนบุตรที่เกิดมีชีพเท่านั้น
* * *
|
ไปยัง: คำนำสู่ดีโมพีเดีย | คำแนะนำการใช้ | ดาวน์โหลด |
