พจนานุกรมประชากรศาสตร์พหุภาษา ฉบับปรับให้เป็นเอกภาพ ปรับปรุงครั้งที่สอง ภาษาไทย

ข้อความปฏิเสธความรับผิดชอบ : ผู้สนับสนุนทั้งหลายของดีโมพีเดียไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยกับความหมายของศัพท์ต่างๆ ที่อยู่ในพจนานุกรมฉบับปรังปรุงนี้ พจนานุกรมประชากรศาสตร์พหุภาพ ฉบับปรับให้เป็นเอกภาพ ปรับปรุงครั้งที่สอง ยังอยู่่ระหว่างการดำเนินงาน หากต้องการเสนอข้อคิดเห็นใดๆ กรุณาใช้พื้นที่อภิปราย

420

การสึกษาเรื่อง ภาวะเจ็บป่วย¹เกี่ยวข้องกับการตรวจสอบศึกษา การเจ็บไข้² การเป็นโรค² สุขภาพไม่ดี² หรือ โรค²ในประชากร ทำการศึกษาเรื่องนี้ใน 2 แง่มุม คือ อุบัติการณ์ของโรค³ และ ความชุกของโรค⁴เป็นไปตามคำถามว่าจะพิจารณา กรณีที่เป็นโรค⁵รายใหม่ หรือจะพิจารณาจำนวนกรณีที่เป็นโรคที่มีอยู่แล้ว ณ เวลาหนึ่ง การรวบรวม สถิติภาวะเจ็บป่วย⁶มีอุปสรรคอยู่ที่การขาดเครื่องชี้ความแตกต่างระหว่างสุขภาพดีกับ สภาพความเจ็บป่วย⁷ Nosology⁸ และ nosography⁹ ช่วยได้มากในการจำแนกประเภทและคำอธิบายโรคต่างๆ

421

สถิติสาธารณสุข¹ครอบคลุสถิติภาวะเจ็บป่วย และยังรวมทุกแง่ของสุขภาพอนามัยของประชากรด้วย และโดยทั่วไปจะรวมสถิติของ ภาวะการตายรายสาเหตุ² การจำแนกปรเภทของการตายโดย สาเหตุการตาย³ทำได้ยากเพราะในหลายกรณีอาจไม่มี เอกสาเหตุการตาย⁴ แต่มี พหุสาเหตุการตาย⁵ หรือ สาเหตุการตายร่วม⁵ เมื่อมีกรณีเช่นนี้ เราอาจแยกความแตกต่างระหว่าง สาเหตุนำของการตาย⁶กับ สาเหตุรองของการตาย⁷ หรือ ดูที่ปัญหาจากความเห็นที่แตกต่างโดยอาจแยกความแตกต่างระหว่าง สาเหตุปฐมภูมิของการตาย⁸ หรือ สาเหตุหลักของการตาย⁸ กับ สาเหตุทุติยภูมิของการตาย⁹ สาเหตุบางส่วนของการตาย⁹ หรือ สาเหตุร่วมของการตาย⁹ The อัตราตายรายสาเหตุ¹⁰ โดยทั่วไปแสดงเป็นอัตราต่อประชากร 100,000 คน อัตราส่วนของจำนวนการตายจากสาเหตุเฉพาะหนึ่งต่อจำนวนการตายจากสาเหตุทั้งหมดเรียกว่า อัตราส่วนการตายเฉพาะสาเหตุ¹¹

422

การตายหรือภาวะพิการ (426-2) อาจเป็นผลมาจากโรค (420-2) หรือ การบาดเจ็บ¹ หรือ การเป็นพิษ² การบาดเจ็บอาจเนื่องมาจาก อุบัติเหตุ³ หรือ ความรุนแรง⁴ ในกรณีของความรุนแรง เป็นเรื่องปรกติที่จะแยกความแตกต่างระหว่าง การฆ่าตัวตาย⁵และ ความพยายามฆ่าตัวตาย⁵ ฆาตกรรม⁶ และ การตายหรือการบาดเจ็บอันเนื่องมาจากปฎิบัติการแห่งสงคราม⁷

• 6. อาจในทางกฏหมายเป็น ถูกฆ่าตาย หรือการฆ่าคนโดยไม่ไตร่ตรองไว้ก่อน
• 7. เรียกอย่างย่อเป็นการตายจากสงคาม and การบาดเจ็บจากสงคราม

423

โรคประจำถิ่น¹เป็นปัจจัยหนึ่งที่กระทบต่อประชากรบางส่วนอยู่ตลอดเวลา แตกต่างจาก การระบาด²ซึ่งแพร่กระจายไปอย่างรวดเร็วแล้วก็หายไปภายในระยะเวลาสั้นๆ เมื่อมันเกิดขึ้นในหลายๆ ประเทศก็เรียกว่า การแพร่ระบาด³ โรคติดเชื้อ⁴หรือ โรคติดต่อ⁴บางโรคได้รับความสนใจเป็นพิเศษ เพราะมันสามารถติดต่อไปยังผู้คนจำนวนมากภายในระยะเวลาค่อนข้างสั้น ในกรณีเช่นนั้น เราพูดถึง โรคระบาด⁵ และ สถิติวิทยาการระบาด⁶พิเศษจะถูกเก็บรวบรวมเพื่อแสดงอุบัติการณ์เหล่านั้น เราอาจได้รับข้อมูลเกี่ยวกับโรคระบาดเหล่านี้ในประเทศต่างๆ เพราะว่าในหลายประเทศมีการออกกฎหมายบังคับให้รายงานโรคเหล่านั้น จึงเรียกโรคเหล่านั้นว่า โรคที่ต้องแจ้งความ⁷ บางครั้งแยกความแตกต่างระหว่าง โรคเรื้อรัง⁸กับ โรคเฉียบพลัน⁹ ศัพท์ทั้งสองนี้ไม่มีนิยามแน่ชัด แต่เข้าใจกันโดยทั่วไปว่าโรคเฉียบพลันหมายถึงโรคที่เป็นอย่างกระทันหันและเป็นอยู่ในช่วงเวลาสั้นๆ ในขณะที่โรคเรื้อรังเป็นโรคที่เกิดขึ้นอย่างช้าๆ และเป็นอยู่ในช่วงเวลานานและมักจะเป็นสาเหตุให้เกิดความพิการเป็นเวลานาน

• 4. Infectious, adj. - infect, v. - infection, n. The terms communicable diseases, contagious diseases and infectious diseases are not synonymous. A contagious disease can only be transmitted from person to person; thus, malaria, a communicable disease, is not contagious. Moreover, certain infectious diseases are not communicable.
• 6. Epidemiology, n.: the science dealing with epidemics - epidemiologist, n.: a specialist in epidemiology - epidemiological, adj.: pertaining to epidemiology. The meaning of these terms has expanded greatly, and epidemiology now covers the study of relations between a biological or medical phenomenon and various factors, such as tobacco for example in "the epidemiology of lung cancer," or alternatively the statistical analysis of geographic variations in health phenomena.

424

นักประชากรศาสตร์ให้ความสนใจเป้นพิเศษต่อบางลักษณะของภาวะการตาย ภาวะการตายภายใน¹ซึ่งเป็นผลมาจากพื้นฐานทางพันธุกรรมของบุคคล การผิดรูปแต่กำเนิด² การบาดเจ็บที่เชื่อมโยงกับการเกิด หรือโรคที่อวัยวะเสื่อมสภาพเนื่องมาจากอายุสูงขึ้น ตรงข้ามกับ ภาวะการตายภายนอก³ที่เป็นผลมาจากสาเหตุภายนอก อย่างเช่น โรคติดเชื้อหรือโรคพยาธิ และการบาดเจ็บจากอุบัติเหตุนอกเหนือจากการบาดเจ็บที่เกิดขึ้นกับเด็กในระหว่างการเกิด ยังมีความสนใจเป็นพิเศษต่อดรคที่เชื่อมโยงกับการตั้งครรภ์ การคลอด และที่ เกี่ยวกับการคลอด⁴ ภาวะการตายจากสาเหตุเหล่านี้เรียกว่าเป็น ภาวะการตายมารดา⁵ และ อัตราตายมารดา⁶อาจคำนวณเป็นอัตราส่วนของการตายมารดาในปีหนึ่งต่อการเกิดในปีนั้น สัดส่วนของการตายเนื่องจาก ชราภาพ⁷ได้รับความสนใจในฐานะเป็นดัชนีการรายงานสาเหตุการตายที่บกพร่อง

• 1. Infant mortality (410-1) can thus be decomposed into endogenous infant mortality and exogenous infant mortality.
• 3. เหมือน 1.
• 4. The puerperium is the lying-in period following a birth, and the mortality of mothers during the period is called puerperal mortality.
• 7. Senility n. - senile, adj.

425

Three aspects of morbidity (420-1) are commonly measured by morbidity rates¹ or morbidity ratios¹: frequency, duration and severity. These indices may be computed for specific diseases, or for all diseases. Two indices of the frequency of ill-health are the incidence rate², the number of new cases of disease during the period related to the average population, and the prevalence rate³, the number of cases existing at a given moment of time expressed per unit of the average population. Either the average duration per case⁴, or the disability rate⁵, which is the mean number of days of illness⁵ per person in the population, may serve as a measure of the duration of illness. The case fatality rate⁶, which is the proportion of fatal cases among the reported cases of the specified diseases, may be used as an index of severity.

• 6. This is said to measure the lethality of the disease.

426

An impairment¹ refers to any physical, functional or psychological defect, which results from illness, injury or congenital malformation. When an impairment inhibits an individual’s ability to work or participate in normal activities it is referred to as incapacity² or disability². This may be total or partial; in either case, permanent disability³ or infirmity⁴ refer to an irreversible condition. The probability that a healthy individual aged exactly x years will become disabled in the next year or over the course of some number of years starting with this exact age, is called the risk of disability⁵ or the probability of disability⁵. A series of these probabilities can be combined into a disability table⁶, which is a specialized extension of the life table (cf. §432).