The Demopædia Encyclopedia on Population is under heavy modernization and maintenance. Outputs could look bizarre, sorry for the temporary inconvenience
พจนานุกรมประชากรศาสตร์พหุภาษา ฉบับปรับให้เป็นเอกภาพ ปรับปรุงครั้งที่สอง ภาษาไทย
ผลต่างระหว่างรุ่นของ "42"
(→426) |
(No NewTextTerm in Thai) |
||
| แถว 13: | แถว 13: | ||
=== 421 === | === 421 === | ||
| − | {{TextTerm|สถิติสาธารณสุข|1|421}}ครอบคลุมสถิติภาวะเจ็บป่วย และยังรวมทุกแง่ของสุขภาพอนามัยของประชากรด้วย และโดยทั่วไปจะรวมสถิติของ{{TextTerm|ภาวะการตายรายสาเหตุ|2|421}} การจำแนกประเภทของการตายโดย{{TextTerm|สาเหตุการตาย|3|421}}ทำได้ยากเพราะในหลายกรณีอาจไม่มี{{TextTerm|เอกสาเหตุการตาย|4|421|OtherIndexEntry=สาเหตุการตายเดี่ยว}} แต่มี{{TextTerm|พหุสาเหตุการตาย|5|421|OtherIndexEntry=หลายสาเหตุการตาย}} หรือ{{TextTerm|สาเหตุการตายร่วม|5|421|2}} เมื่อมีกรณีเช่นนี้ เราอาจแยกความแตกต่างระหว่าง{{TextTerm|สาเหตุสุดท้ายของการตาย|6|421}}กับ{{TextTerm|สาเหตุแท้จริงของการตาย|7|421}} หรือ ดูที่ปัญหาจากความเห็นที่แตกต่างโดยอาจแยกความแตกต่างระหว่าง{{TextTerm|สาเหตุปฐมภูมิของการตาย|8|421|OtherIndexEntry=สาเหตุประถมภูมิของการตาย}} หรือ{{TextTerm|สาเหตุหลักของการตาย|8|421|2}} กับ{{TextTerm|สาเหตุทุติยภูมิของการตาย|9|421}} {{TextTerm|สาเหตุบางส่วนของการตาย|9|421|2}} หรือ{{TextTerm|สาเหตุร่วมของการตาย|9|421|3}} {{TextTerm|อัตราตายรายสาเหตุ|10|421}} โดยทั่วไปแสดงเป็นอัตราต่อประชากร 100,000 คน อัตราส่วนของจำนวนการตายจากสาเหตุเฉพาะหนึ่งต่อจำนวนการตายจากสาเหตุทั้งหมดเรียกว่า{{TextTerm|อัตราส่วนการตายเฉพาะสาเหตุ|11|421}} อัตราส่วนเช่นนี้ที่คำนวณสำหรับเฉพาะกลุ่มอายุหรือประชากรทั่วไปให้ข้อมูลของ {{ | + | {{TextTerm|สถิติสาธารณสุข|1|421}}ครอบคลุมสถิติภาวะเจ็บป่วย และยังรวมทุกแง่ของสุขภาพอนามัยของประชากรด้วย และโดยทั่วไปจะรวมสถิติของ{{TextTerm|ภาวะการตายรายสาเหตุ|2|421}} การจำแนกประเภทของการตายโดย{{TextTerm|สาเหตุการตาย|3|421}}ทำได้ยากเพราะในหลายกรณีอาจไม่มี{{TextTerm|เอกสาเหตุการตาย|4|421|OtherIndexEntry=สาเหตุการตายเดี่ยว}} แต่มี{{TextTerm|พหุสาเหตุการตาย|5|421|OtherIndexEntry=หลายสาเหตุการตาย}} หรือ{{TextTerm|สาเหตุการตายร่วม|5|421|2}} เมื่อมีกรณีเช่นนี้ เราอาจแยกความแตกต่างระหว่าง{{TextTerm|สาเหตุสุดท้ายของการตาย|6|421}}กับ{{TextTerm|สาเหตุแท้จริงของการตาย|7|421}} หรือ ดูที่ปัญหาจากความเห็นที่แตกต่างโดยอาจแยกความแตกต่างระหว่าง{{TextTerm|สาเหตุปฐมภูมิของการตาย|8|421|OtherIndexEntry=สาเหตุประถมภูมิของการตาย}} หรือ{{TextTerm|สาเหตุหลักของการตาย|8|421|2}} กับ{{TextTerm|สาเหตุทุติยภูมิของการตาย|9|421}} {{TextTerm|สาเหตุบางส่วนของการตาย|9|421|2}} หรือ{{TextTerm|สาเหตุร่วมของการตาย|9|421|3}} {{TextTerm|อัตราตายรายสาเหตุ|10|421}} โดยทั่วไปแสดงเป็นอัตราต่อประชากร 100,000 คน อัตราส่วนของจำนวนการตายจากสาเหตุเฉพาะหนึ่งต่อจำนวนการตายจากสาเหตุทั้งหมดเรียกว่า{{TextTerm|อัตราส่วนการตายเฉพาะสาเหตุ|11|421}} อัตราส่วนเช่นนี้ที่คำนวณสำหรับเฉพาะกลุ่มอายุหรือประชากรทั่วไปให้ข้อมูลของ {{TextTerm|โครงสร้างของสาเหตุการตาย|12|421}}ที่ซ่อนอยู่ |
=== 422 === | === 422 === | ||
| แถว 42: | แถว 42: | ||
=== 426 === | === 426 === | ||
| − | {{TextTerm|ความพิการ|1|426}}หมายถึงความบกพร่องทางกาย การทำหน้าที่ หรือทางจิตใจ ซึ่งเป็นผลมาจากความเจ็บป่วย การบาดเจ็บ หรือความผิดรูปแต่กำเนิด เมื่อความพิการไปขัดขวางความสามารถของบุคคลที่จะทำงานหรือมีส่วนร่วมในกิจกรรมปรกติจะหมายถึง{{TextTerm|ความไม่มีความสามารถ|2|426}} หรือ{{TextTerm|การไร้ความสามารถ|2|426|2}} การไร้ความสามารถไม่ว่าจะเป็นเพียงบางส่วนหรือทั้งหมด {{TextTerm|การไร้ความสามารถถาวร|3|426}}หรือ{{TextTerm|ความอ่อนแอ|4|426}}ถาวรหมายถึงเงื่อนไขที่แก้ให้คืนสู่สภาพเดิมไม่ได้ซึ่งให้สิทธิ์เป็น{{ | + | {{TextTerm|ความพิการ|1|426}}หมายถึงความบกพร่องทางกาย การทำหน้าที่ หรือทางจิตใจ ซึ่งเป็นผลมาจากความเจ็บป่วย การบาดเจ็บ หรือความผิดรูปแต่กำเนิด เมื่อความพิการไปขัดขวางความสามารถของบุคคลที่จะทำงานหรือมีส่วนร่วมในกิจกรรมปรกติจะหมายถึง{{TextTerm|ความไม่มีความสามารถ|2|426}} หรือ{{TextTerm|การไร้ความสามารถ|2|426|2}} การไร้ความสามารถไม่ว่าจะเป็นเพียงบางส่วนหรือทั้งหมด {{TextTerm|การไร้ความสามารถถาวร|3|426}}หรือ{{TextTerm|ความอ่อนแอ|4|426}}ถาวรหมายถึงเงื่อนไขที่แก้ให้คืนสู่สภาพเดิมไม่ได้ซึ่งให้สิทธิ์เป็น{{TextTerm|ความไม่มีความสามารถทางวิชาชีพ|7|426}} หรือ{{TextTerm|ความไม่มีความสามารถทางการทำงาน|8|426}} ความน่าจะเป็นที่บุคคลสุขภาพดีอายุ x ปีเต็มจะกลายเป็นคนไร้ความสามารถในปีต่อไป หรือในระยะเวลากี่ปีต่อไปนับจากอายุนี้เรียกว่าเป็น{{TextTerm|ความเสี่ยงของการไร้ความสามารถ|5|426}}หรือ{{TextTerm|ความน่าจะเป็นของการไร้ความสามารถ|5|426|2}} อนุกรมของความน่าจะเป็นเหล่านี้สามารถนำมารวมเข้าเป็น{{TextTerm|ตารางการไร้ความสามารถ|6|426}}ซึ่งเป็นการขยายพิเศษจาก{{NonRefTerm|ตารางชีพ}} (cf. §432) |
==<center><font size=12>* * * </font></center>== | ==<center><font size=12>* * * </font></center>== | ||
รุ่นปัจจุบัน เมื่อ 14:40, 17 สิงหาคม 2556
| ข้อความปฏิเสธความรับผิดชอบ : ผู้สนับสนุนทั้งหลายของดีโมพีเดียไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยกับความหมายของศัพท์ต่างๆ ที่อยู่ในพจนานุกรมฉบับปรังปรุงนี้ พจนานุกรมประชากรศาสตร์พหุภาพ ฉบับปรับให้เป็นเอกภาพ ปรับปรุงครั้งที่สอง ยังอยู่่ระหว่างการดำเนินงาน หากต้องการเสนอข้อคิดเห็นใดๆ กรุณาใช้พื้นที่อภิปราย |
|
ไปยัง: คำนำสู่ดีโมพีเดีย | คำแนะนำการใช้ | ดาวน์โหลด |
420
การสึกษาเรื่อง ภาวะเจ็บป่วย1เกี่ยวข้องกับการตรวจสอบศึกษา การเจ็บไข้2 การเป็นโรค2 สุขภาพไม่ดี2 หรือ โรค2ในประชากร ทำการศึกษาเรื่องนี้ใน 2 แง่มุม คือ อุบัติการณ์ของโรค3 และ ความชุกของโรค4เป็นไปตามคำถามว่าจะพิจารณา กรณีที่เป็นโรค5รายใหม่ หรือจะพิจารณาจำนวนกรณีที่เป็นโรคที่มีอยู่แล้ว ณ เวลาหนึ่ง การรวบรวม สถิติภาวะเจ็บป่วย6มีอุปสรรคอยู่ที่การขาดเครื่องชี้ความแตกต่างระหว่างสุขภาพดีกับ สภาพความเจ็บป่วย7 โรควิทยา8 และ โรคศาสตร์9 ช่วยได้มากในการจำแนกประเภทและคำอธิบายโรคต่างๆ
421
สถิติสาธารณสุข1ครอบคลุมสถิติภาวะเจ็บป่วย และยังรวมทุกแง่ของสุขภาพอนามัยของประชากรด้วย และโดยทั่วไปจะรวมสถิติของ ภาวะการตายรายสาเหตุ2 การจำแนกประเภทของการตายโดย สาเหตุการตาย3ทำได้ยากเพราะในหลายกรณีอาจไม่มี เอกสาเหตุการตาย4 แต่มี พหุสาเหตุการตาย5 หรือ สาเหตุการตายร่วม5 เมื่อมีกรณีเช่นนี้ เราอาจแยกความแตกต่างระหว่าง สาเหตุสุดท้ายของการตาย6กับ สาเหตุแท้จริงของการตาย7 หรือ ดูที่ปัญหาจากความเห็นที่แตกต่างโดยอาจแยกความแตกต่างระหว่าง สาเหตุปฐมภูมิของการตาย8 หรือ สาเหตุหลักของการตาย8 กับ สาเหตุทุติยภูมิของการตาย9 สาเหตุบางส่วนของการตาย9 หรือ สาเหตุร่วมของการตาย9 อัตราตายรายสาเหตุ10 โดยทั่วไปแสดงเป็นอัตราต่อประชากร 100,000 คน อัตราส่วนของจำนวนการตายจากสาเหตุเฉพาะหนึ่งต่อจำนวนการตายจากสาเหตุทั้งหมดเรียกว่า อัตราส่วนการตายเฉพาะสาเหตุ11 อัตราส่วนเช่นนี้ที่คำนวณสำหรับเฉพาะกลุ่มอายุหรือประชากรทั่วไปให้ข้อมูลของ โครงสร้างของสาเหตุการตาย12ที่ซ่อนอยู่
422
การตายหรือภาวะพิการ (426-2) อาจเป็นผลมาจากโรค (420-2) หรือ การบาดเจ็บ1 หรือ การเป็นพิษ2 การบาดเจ็บอาจเนื่องมาจาก อุบัติเหตุ3 หรือ ความรุนแรง4 ในกรณีของความรุนแรง เป็นเรื่องปรกติที่จะแยกความแตกต่างระหว่าง การฆ่าตัวตาย5และ ความพยายามฆ่าตัวตาย5 ฆาตกรรม6 และ การตายหรือการบาดเจ็บอันเนื่องมาจากปฎิบัติการแห่งสงคราม7
- 6. ในทางกฏหมายอาจเป็น ถูกฆ่าตาย หรือการฆ่าคนโดยไม่ไตร่ตรองไว้ก่อน
- 7. เรียกอย่างย่อเป็นการตายจากสงคาม และการบาดเจ็บจากสงคราม
423
โรคประจำถิ่น1เป็นปัจจัยหนึ่งที่กระทบต่อประชากรบางส่วนอยู่ตลอดเวลา แตกต่างจาก การระบาด2ซึ่งแพร่กระจายไปอย่างรวดเร็วแล้วก็หายไปภายในระยะเวลาสั้นๆ เมื่อมันเกิดขึ้นในหลายๆ ประเทศก็เรียกว่า การแพร่ระบาด3 โรคติดเชื้อ4หรือ โรคติดต่อ4บางโรคได้รับความสนใจเป็นพิเศษ เพราะมันสามารถติดต่อไปยังผู้คนจำนวนมากภายในระยะเวลาค่อนข้างสั้น ในกรณีเช่นนั้น เราพูดถึง โรคระบาด5 และ สถิติวิทยาการระบาด6พิเศษจะถูกเก็บรวบรวมเพื่อแสดงอุบัติการณ์เหล่านั้น เราอาจได้รับข้อมูลเกี่ยวกับโรคระบาดเหล่านี้ในประเทศต่างๆ เพราะว่าในหลายประเทศมีการออกกฎหมายบังคับให้รายงานโรคเหล่านั้น จึงเรียกโรคเหล่านั้นว่า โรคที่ต้องแจ้งความ7 บางครั้งแยกความแตกต่างระหว่าง โรคเรื้อรัง8กับ โรคเฉียบพลัน9 ศัพท์ทั้งสองนี้ไม่มีนิยามแน่ชัด แต่เข้าใจกันโดยทั่วไปว่าโรคเฉียบพลันหมายถึงโรคที่เป็นอย่างกระทันหันและเป็นอยู่ในช่วงเวลาสั้นๆ ในขณะที่โรคเรื้อรังเป็นโรคที่เกิดขึ้นอย่างช้าๆ และเป็นอยู่ในช่วงเวลานานและมักจะเป็นสาเหตุให้เกิดความพิการเป็นเวลานาน
- 4. การติดเชื้อ (infection) ศัพท์คำว่าโรคติดต่อ (communicable disease) โรคติดต่อทางสัมผัส (contagious disease) และโรคติดเชื้อ (infectious disease) มีความหมายไม่เหมือนกัน contagious disease เป็นโรคที่ติดต่อจากคนสู่คนเท่านั้น ฉะนั้นโรคมาเลเรียจึงเป็นโรคติดต่อ (communicable disease) แต่ไม่ใช่โรคติดต่อจากคนสู่คน (contagious disease) ยิ่งกว่านั้น โรคติดเชื้อบางโรคก็ไม่เป็นโรคติดต่อ
- 6. วิทยาการระบาด (epidemiology) ศาสตร์ที่เกี่ยวกับการระบาดของโรค นักระบาดวิทยาคือผู้เชี่ยวชาญในวิทยาการระบาด ความหมายของศัพท์คำนี้ได้ขยายออกไปอย่างมาก ปัจจุบันวิทยาการระบาดครอบคลุมการศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างปรากฏการณ์ทางการแพทย์และชีววิทยากับปัจจัยต่างๆ อย่างเช่น ยาสูบในการศึกษา "วิทยาการระบาดของมะเร็งปอด" หรือความหมายอีกด้านหนึ่ง เช่นการวิเคราะห์ทางสถิติของความผันแปรเชิงภูมิศาสตร์ในปรากฏการณ์ทางสุขภาพ
424
นักประชากรศาสตร์ให้ความสนใจเป้นพิเศษต่อบางลักษณะของภาวะการตาย ภาวะการตายภายใน1ซึ่งเป็นผลมาจากพื้นฐานทางพันธุกรรมของบุคคล การผิดรูปแต่กำเนิด2 การบาดเจ็บที่เชื่อมโยงกับการเกิด หรือโรคที่อวัยวะเสื่อมสภาพเนื่องมาจากอายุสูงขึ้น ตรงข้ามกับ ภาวะการตายภายนอก3ที่เป็นผลมาจากสาเหตุภายนอก อย่างเช่น โรคติดเชื้อหรือโรคพยาธิ และการบาดเจ็บจากอุบัติเหตุนอกเหนือจากการบาดเจ็บที่เกิดขึ้นกับเด็กในระหว่างการเกิด ยังมีความสนใจเป็นพิเศษต่อโรคที่เชื่อมโยงกับการตั้งครรภ์ การคลอด และที่ เกี่ยวกับการคลอด4 ภาวะการตายจากสาเหตุเหล่านี้เรียกว่าเป็น ภาวะการตายมารดา5 และ อัตราตายมารดา6อาจคำนวณเป็นอัตราส่วนของการตายมารดาในปีหนึ่งต่อการเกิดในปีนั้น สัดส่วนของการตายเนื่องจาก ชราภาพ7ได้รับความสนใจในฐานะเป็นดัชนีการรายงานสาเหตุการตายที่บกพร่อง
- 1. ภาวะการตายทารก (410-1) สามารถแยกองค์ประกอบเป็นภาวะการตายทารกภายใน และภาวะการตายทารกภายนอก
- 3. เหมือน 1.
- 4. ที่เกี่ยวกับการคลอดเป็นช่วงเวลานอนพักฟื้นหลังจากการคลอด และภาวะการตายของมารดาระหว่างช่วงเวลานี้เรียกว่าภาวะการตายหลังคลอด
425
ลักษณะสามด้านของภาวะเจ็บป่วย (420-1) วัดได้ด้วย อัตราเจ็บป่วย1หรือ อัตราส่วนเจ็บป่วย1 ความถึ่ ระยะเวลาและความรุนแรง ดัชนีเหล่านี้อาจคำนวณสำหรับโรคเฉพาะหรือสำหรับโรคทั้งหมด ดัชนีสองอย่างของความถี่ของสุขภาพไม่ดีได้แก่ อัตราอุบัติการณ์2ซึ่งหมายถึงจำนวนรายใหม่ของโรคในระหว่างระยะเวลาที่โยงเข้ากับประชากรเฉลี่ย และ อัตราความชุก3ซึ่งหมายถึงจำนวนรายที่มีอยู่แล้ว ณ ขณะเวลาหนึ่งที่แสดงต่อหน่วยของประชากรเฉลี่ย ไม่ว่าจะเป็น ระยะเวลาเฉลี่ยต่อราย4 หรือ อัตราความพิการ5ซึ่งเป็น จำนวนเฉลี่ยของวันที่เจ็บป่วย5ต่อคนในประชากร อาจใช้เป็นมาตรวัดของระยะเวลาของการเจ็บป่วย อัตรากรณีเสียชีวิต6ซึ่งเป็นสัดส่วนของรายที่เสียชีวิตต่อจำนวนรายที่ได้รายงานของโรคใดโรคหนึ่งอาจใช้เป็นดัชนีของความรุนแรงของโรคนั้น
- 6. เป็นการวัดภาวะความตายของโรค
426
ความพิการ1หมายถึงความบกพร่องทางกาย การทำหน้าที่ หรือทางจิตใจ ซึ่งเป็นผลมาจากความเจ็บป่วย การบาดเจ็บ หรือความผิดรูปแต่กำเนิด เมื่อความพิการไปขัดขวางความสามารถของบุคคลที่จะทำงานหรือมีส่วนร่วมในกิจกรรมปรกติจะหมายถึง ความไม่มีความสามารถ2 หรือ การไร้ความสามารถ2 การไร้ความสามารถไม่ว่าจะเป็นเพียงบางส่วนหรือทั้งหมด การไร้ความสามารถถาวร3หรือ ความอ่อนแอ4ถาวรหมายถึงเงื่อนไขที่แก้ให้คืนสู่สภาพเดิมไม่ได้ซึ่งให้สิทธิ์เป็น ความไม่มีความสามารถทางวิชาชีพ7 หรือ ความไม่มีความสามารถทางการทำงาน8 ความน่าจะเป็นที่บุคคลสุขภาพดีอายุ x ปีเต็มจะกลายเป็นคนไร้ความสามารถในปีต่อไป หรือในระยะเวลากี่ปีต่อไปนับจากอายุนี้เรียกว่าเป็น ความเสี่ยงของการไร้ความสามารถ5หรือ ความน่าจะเป็นของการไร้ความสามารถ5 อนุกรมของความน่าจะเป็นเหล่านี้สามารถนำมารวมเข้าเป็น ตารางการไร้ความสามารถ6ซึ่งเป็นการขยายพิเศษจากตารางชีพ (cf. §432)
* * *
|
ไปยัง: คำนำสู่ดีโมพีเดีย | คำแนะนำการใช้ | ดาวน์โหลด |
