รุ่นปรับปรุงเมื่อ 10:08, 2 พฤษภาคม 2556

420

การสึกษาเรื่อง ภาวะเจ็บป่วย¹เกี่ยวข้องกับการตรวจสอบศึกษา การเจ็บไข้² การเป็นโรค² สุขภาพไม่ดี² หรือ โรค²ในประชากร ทำการศึกษาเรื่องนี้ใน 2 แง่มุม คือ อุบัติการณ์ของโรค³ และ ความชุกของโรค⁴เป็นไปตามคำถามว่าจะพิจารณา กรณีที่เป็นโรค⁵รายใหม่ หรือจะพิจารณาจำนวนกรณีที่เป็นโรคที่มีอยู่แล้ว ณ เวลาหนึ่ง การรวบรวม สถิติภาวะเจ็บป่วย⁶มีอุปสรรคอยู่ที่การขาดเครื่องชี้ความแตกต่างระหว่างสุขภาพดีกับ สภาพความเจ็บป่วย⁷ โรควิทยา⁸ และ โรคศาสตร์⁹ ช่วยได้มากในการจำแนกประเภทและคำอธิบายโรคต่างๆ

421

สถิติสาธารณสุข¹ครอบคลุมสถิติภาวะเจ็บป่วย และยังรวมทุกแง่ของสุขภาพอนามัยของประชากรด้วย และโดยทั่วไปจะรวมสถิติของ ภาวะการตายรายสาเหตุ² การจำแนกประเภทของการตายโดย สาเหตุการตาย³ทำได้ยากเพราะในหลายกรณีอาจไม่มี เอกสาเหตุการตาย⁴ แต่มี พหุสาเหตุการตาย⁵ หรือ สาเหตุการตายร่วม⁵ เมื่อมีกรณีเช่นนี้ เราอาจแยกความแตกต่างระหว่าง สาเหตุนำของการตาย⁶กับ สาเหตุรองของการตาย⁷ หรือ ดูที่ปัญหาจากความเห็นที่แตกต่างโดยอาจแยกความแตกต่างระหว่าง สาเหตุปฐมภูมิของการตาย⁸ หรือ สาเหตุหลักของการตาย⁸ กับ สาเหตุทุติยภูมิของการตาย⁹ สาเหตุบางส่วนของการตาย⁹ หรือ สาเหตุร่วมของการตาย⁹ อัตราตายรายสาเหตุ¹⁰ โดยทั่วไปแสดงเป็นอัตราต่อประชากร 100,000 คน อัตราส่วนของจำนวนการตายจากสาเหตุเฉพาะหนึ่งต่อจำนวนการตายจากสาเหตุทั้งหมดเรียกว่า อัตราส่วนการตายเฉพาะสาเหตุ¹¹

422

การตายหรือภาวะพิการ (426-2) อาจเป็นผลมาจากโรค (420-2) หรือ การบาดเจ็บ¹ หรือ การเป็นพิษ² การบาดเจ็บอาจเนื่องมาจาก อุบัติเหตุ³ หรือ ความรุนแรง⁴ ในกรณีของความรุนแรง เป็นเรื่องปรกติที่จะแยกความแตกต่างระหว่าง การฆ่าตัวตาย⁵และ ความพยายามฆ่าตัวตาย⁵ ฆาตกรรม⁶ และ การตายหรือการบาดเจ็บอันเนื่องมาจากปฎิบัติการแห่งสงคราม⁷

• 6. ในทางกฏหมายอาจเป็น ถูกฆ่าตาย หรือการฆ่าคนโดยไม่ไตร่ตรองไว้ก่อน
• 7. เรียกอย่างย่อเป็นการตายจากสงคาม และการบาดเจ็บจากสงคราม

423

โรคประจำถิ่น¹เป็นปัจจัยหนึ่งที่กระทบต่อประชากรบางส่วนอยู่ตลอดเวลา แตกต่างจาก การระบาด²ซึ่งแพร่กระจายไปอย่างรวดเร็วแล้วก็หายไปภายในระยะเวลาสั้นๆ เมื่อมันเกิดขึ้นในหลายๆ ประเทศก็เรียกว่า การแพร่ระบาด³ โรคติดเชื้อ⁴หรือ โรคติดต่อ⁴บางโรคได้รับความสนใจเป็นพิเศษ เพราะมันสามารถติดต่อไปยังผู้คนจำนวนมากภายในระยะเวลาค่อนข้างสั้น ในกรณีเช่นนั้น เราพูดถึง โรคระบาด⁵ และ สถิติวิทยาการระบาด⁶พิเศษจะถูกเก็บรวบรวมเพื่อแสดงอุบัติการณ์เหล่านั้น เราอาจได้รับข้อมูลเกี่ยวกับโรคระบาดเหล่านี้ในประเทศต่างๆ เพราะว่าในหลายประเทศมีการออกกฎหมายบังคับให้รายงานโรคเหล่านั้น จึงเรียกโรคเหล่านั้นว่า โรคที่ต้องแจ้งความ⁷ บางครั้งแยกความแตกต่างระหว่าง โรคเรื้อรัง⁸กับ โรคเฉียบพลัน⁹ ศัพท์ทั้งสองนี้ไม่มีนิยามแน่ชัด แต่เข้าใจกันโดยทั่วไปว่าโรคเฉียบพลันหมายถึงโรคที่เป็นอย่างกระทันหันและเป็นอยู่ในช่วงเวลาสั้นๆ ในขณะที่โรคเรื้อรังเป็นโรคที่เกิดขึ้นอย่างช้าๆ และเป็นอยู่ในช่วงเวลานานและมักจะเป็นสาเหตุให้เกิดความพิการเป็นเวลานาน

• 4. Infectious, adj. - infect, v. - infection, n. The terms communicable diseases, contagious diseases and infectious diseases are not synonymous. A contagious disease can only be transmitted from person to person; thus, malaria, a communicable disease, is not contagious. Moreover, certain infectious diseases are not communicable.
• 6. Epidemiology, n.: the science dealing with epidemics - epidemiologist, n.: a specialist in epidemiology - epidemiological, adj.: pertaining to epidemiology. The meaning of these terms has expanded greatly, and epidemiology now covers the study of relations between a biological or medical phenomenon and various factors, such as tobacco for example in "the epidemiology of lung cancer," or alternatively the statistical analysis of geographic variations in health phenomena.

424

นักประชากรศาสตร์ให้ความสนใจเป้นพิเศษต่อบางลักษณะของภาวะการตาย ภาวะการตายภายใน¹ซึ่งเป็นผลมาจากพื้นฐานทางพันธุกรรมของบุคคล การผิดรูปแต่กำเนิด² การบาดเจ็บที่เชื่อมโยงกับการเกิด หรือโรคที่อวัยวะเสื่อมสภาพเนื่องมาจากอายุสูงขึ้น ตรงข้ามกับ ภาวะการตายภายนอก³ที่เป็นผลมาจากสาเหตุภายนอก อย่างเช่น โรคติดเชื้อหรือโรคพยาธิ และการบาดเจ็บจากอุบัติเหตุนอกเหนือจากการบาดเจ็บที่เกิดขึ้นกับเด็กในระหว่างการเกิด ยังมีความสนใจเป็นพิเศษต่อโรคที่เชื่อมโยงกับการตั้งครรภ์ การคลอด และที่ เกี่ยวกับการคลอด⁴ ภาวะการตายจากสาเหตุเหล่านี้เรียกว่าเป็น ภาวะการตายมารดา⁵ และ อัตราตายมารดา⁶อาจคำนวณเป็นอัตราส่วนของการตายมารดาในปีหนึ่งต่อการเกิดในปีนั้น สัดส่วนของการตายเนื่องจาก ชราภาพ⁷ได้รับความสนใจในฐานะเป็นดัชนีการรายงานสาเหตุการตายที่บกพร่อง

• 1. ภาวะการตายทารก (410-1) สามารถแยกองค์ประกอบเป็นภาวะการตายทารกภายใน และภาวะการตายทารกภายนอก
• 3. เหมือน 1.
• 4. ที่เกี่ยวกับการคลอดเป็นช่วงเวลานอนพักฟื้นหลังจากการคลอด และภาวะการตายของมารดาระหว่างช่วงเวลานี้เรียกว่าภาวะการตายหลังคลอด

425

ลักษณะสามด้านของภาวะเจ็บป่วย (420-1) วัดได้ด้วย อัตราเจ็บป่วย¹หรือ อัตราส่วนเจ็บป่วย¹ ความถึ่ ระยะเวลาและความรุนแรง ดัชนีเหล่านี้อาจคำนวณสำหรับโรคเฉพาะหรือสำหรับโรคทั้งหมด ดัชนีสองอย่างของความถี่ของสุขภาพไม่ดีได้แก่ อัตราอุบัติการณ์²ซึ่งหมายถึงจำนวนรายใหม่ของโรคในระหว่างระยะเวลาที่โยงเข้ากับประชากรเฉลี่ย และ อัตราความชุก³ซึ่งหมายถึงจำนวนรายที่มีอยู่แล้ว ณ ขณะเวลาหนึ่งที่แสดงต่อหน่วยของประชากรเฉลี่ย ไม่ว่าจะเป็น ระยะเวลาเฉลี่ยต่อราย⁴ หรือ อัตราความพิการ⁵ซึ่งเป็น จำนวนเฉลี่ยของวันที่เจ็บป่วย⁵ต่อคนในประชากร อาจใช้เป็นมาตรวัดของระยะเวลาของการเจ็บป่วย อัตรากรณีเสียชีวิต⁶ซึ่งเป็นสัดส่วนของรายที่เสียชีวิตต่อจำนวนรายที่ได้รายงานของโรคใดโรคหนึ่งอาจใช้เป็นดัชนีของความรุนแรงของโรคนั้น

• 6. This is said to measure the lethality of the disease.

426

ความพิการ¹หมายถึงความบกพร่องทางกาย การทำหน้าที่ หรือทางจิตใจ ซึ่งเป็นผลมาจากความเจ็บป่วย การบาดเจ็บ หรือความผิดรูปแต่กำเนิด เมื่อความพิการไปขัดขวางความสามารถของบุคคลที่จะทำงานหรือมีส่วนร่วมในกิจกรรมปรกติจะหมายถึง ความไม่มีความสามารถ² หรือ การไร้ความสามารถ² การไร้ความสามารถไม่ว่าจะเป็นเพียงบางส่วนหรือทั้งหมด การไร้ความสามารถถาวร³หรือ ความอ่อนแอ⁴ถาวรหมายถึงเงื่อนไขที่แก้ให้คืนสู่สภาพเดิมไม่ได้ ความน่าจะเป็นที่บุคคลสุขภาพดีอายุ x ปีเต็มจะกลายเป็นคนไร้ความสามารถในปีต่อไป หรือในระยะเวลากี่ปีต่อไปนับจากอายุนี้เรียกว่าเป็น ความเสี่ยงของการไร้ความสามารถ⁵หรือ ความน่าจะเป็นของการไร้ความสามารถ⁵ อนุกรมของความน่าจะเป็นเหล่านี้สามารถนำมารวมเข้าเป็น ตารางการไร้ความสามารถ⁶ซึ่งเป็นการขยายพิเศษจากตารางชีพ (cf. §432)

* * *