พจนานุกรมประชากรศาสตร์พหุภาษา ฉบับปรับให้เป็นเอกภาพ ปรับปรุงครั้งที่สอง ภาษาไทย

ข้อความปฏิเสธความรับผิดชอบ : ผู้สนับสนุนทั้งหลายของดีโมพีเดียไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยกับความหมายของศัพท์ต่างๆ ที่อยู่ในพจนานุกรมฉบับปรังปรุงนี้ พจนานุกรมประชากรศาสตร์พหุภาพ ฉบับปรับให้เป็นเอกภาพ ปรับปรุงครั้งที่สอง ยังอยู่่ระหว่างการดำเนินงาน หากต้องการเสนอข้อคิดเห็นใดๆ กรุณาใช้พื้นที่อภิปราย

301

สถิติประชากรโดยทั่วไปนำเสนอในความหมายของ การกระจายตัวเชิงภูมิศาสตร์ของประชากร¹ หรือ การกระจายตัวเชิงพื้นที่ของประชากร¹ และนำเสนอโดยโครงสร้าง (144-4) ประชากรแต่ละกลุ่มอาศัยอยู่ใน พื้นที่² หรือ เขตแดน² (305-6)หนึ่ง และการศึกษา การกระจายตัวเชิงภูมิศาสตร์³ หรือ การกระจายตัวเชิงพื้นที่³จะเกี่ยวกับทางที่ประชากรกระจายตัวไปทั่วเขตแดนนั้น

302

เขตแดน (301-2) ซึ่งประชากรอาศัยอยู่โดยทั่วไปจะแบ่งออกเป็น พื้นที่ย่อย¹ สำหรับวัตถุประสงค์ในการบริหาร เขตแดนอาจแบ่งเป็น พื้นที่ทางการปกครอง² หน่วยการปกครอง²หรือ เขตพื้นที่ทางการปกครอง² บางครั้งรู้จักกันในฐานะ พื้นที่ทางกฎหมาย² หรือ พื้นที่ทางการเมือง² ในอีกด้านหนึ่ง นักภูมิศาสตร์อาจแบ่งพื้นที่ออกเป็น ภาค³ หรือ เขต⁴ ซึ่งอาจจะหรืออาจไม่สอดคล้องตรงกันกับหน่วยการปกครองก็ได้ ศัพท์คำว่า "ภาค" หรือ "เขต" อาจใช้ในความหมายต่างๆ กัน และพื้นที่ก็อาจหมายถึงขนาดที่แตกต่างกันมากๆ ฉะนั้นจะมีคนพูดถึงภาคขั้วโลก เขตภูมิอากาศ หรือภาคมหานคร ศัพท์คำว่า ภาคธรรมชาติ⁵ และ ภาคเศรษฐกิจ⁶ ใช้โดยนักภูมิศาสตร์ คำว่า พื้นที่ธรรมชาติ⁷ใช้ในวิชานิเวศวิทยามนุษย์ (104-5) เพื่อนิยามพื้นที่ที่ประชากรที่มีลักษณะเด่นชัดครอบครองอาศัยอยู่

303

หน่วยการปกครองของประเทศต่างๆ แตกต่างกัน และของประเทศเดียวกันก็แตกต่างกันเมื่อเวลาเปลี่ยนไป จนกระทั่งคำเดียวกันอาจครอบคลุมสถานการณ์ที่ต่างกัน เขตการปกครองเล็กๆ รวมถึง เมือง¹ และ ตำบล¹ เชตการปกครองใหญ่ๆ ใช้ชื่ออย่างอื่นเช่น มลรัฐ² หรือ จังหวัด² และหน่วยการปกครองขนาดกลางๆ มักเรียกว่า เคาน์ตี้⁵ และ อำเภอ⁶ ตัวอย่างเช่นในประเทศแคนาดา เขตการปกครองหลักที่เรียงลำดับจากเล็กไปหาใหญ่ ได้แก่ เมือง (303-1) เคาน์ตี้ (303-5) และจังหวัด (303-2)

• 1. Villages, boroughs and cities are other names sometimes given to the smaller administrative units. Municipality is a general descriptive term for minor civil division. In the United States, parishes are equivalent to counties.

304

ประชากรอาจ ตั้งถิ่นฐาน¹ อยู่ประจำ¹ หรือ เคลื่อนย้ายไปเรื่อยๆ ² ได้แก่การย้ายถ่ินกลับไปมาภายในพื้นที่หนึ่งและไม่มีที่พักอาศัยประจำ พวกที่เคลื่อนย้ายไปเรื่อยๆ ที่อยู่ในกระบวนการตั้งถิ่นฐานเรียกว่า กึ่งเคลื่อนย้าย³ บางครั้งคนพื้นเมืองอาจมีเขตแดนที่จัดไว้ให้เป็นพิเศษเรียกว่า เขตสงวนสำหรับคนพื้นเมือง⁴ หรือ เขตสงวน⁴

305

A country¹ is usually the territory (301-2) of a people² (cf. 333-3) or a nation². Persons belonging to a nation share, in general, a common culture. A state³ is a political body. The term may be used in two different senses: most commonly a state is a body possessing full sovereignty in its territory and over its inhabitants. However, a number of federations⁴ of federal states⁴ are divided into smaller units which are also called states⁵ and whose sovereignty is not absolute (e.g. in the United States of America and Australia). The term territory⁶ (301-2) is generally used for a geographical area, but it is occasionally used to denote a political unit which has been settled relatively recently. A distinction is sometimes made between self-governing territories⁷ and non-self-governing territories⁸.

• 2. Nation, n. - national, adj.

306

Within a territory (301-2), certain terms are used to describe different kinds of conglomerations¹ or aggregations¹ of population, sometimes known as population aggregates¹, population clusters¹ or more generally as localities¹. In rural areas, the smallest unit is referred to as a hamlet², which generally consists of a very small collection of houses. A slightly larger conglomeration is the village³ which is generally a small community and which may have a mainly agricultural population. A town⁴ or city⁴ is a larger conglomeration in which there are in general few people engaged in agriculture, but the point at which the transition from village to town or city occurs is difficult to specify and varies in different countries. The seat of government of a territory (in the sense of 305-1), is called its capital⁵. In a county, the place where the local government is situated is called the county town⁶ or county seat⁶. Towns and cities may be further divided into districts⁷ or quarters⁷ and for electoral purposes into wards⁷.

• 1. The term agglomeration is also used in this sense. See however 307-1.
• 4. A very large town or city is sometimes called a metropolis, n. -Metropolitan, adj. Town, n. - urban, adj.

307

Continuously built-up areas may arise through the coalescence of neighboring localities which, while retaining their administrative independence, may constitute one agglomeration¹, containing a central city² and suburbs³ with specialized functions. The terms conurbation⁴ or metropolitan area⁴ are generally employed to designate a number of different agglomerations which, though geographically contiguous, have retained their own individuality. In many cases, however, the term conurbation is used as a synonym for agglomeration. The fusion of conurbations and large cities leads to the megalopolis⁵ or metropolitan belt⁵ which may extend over a large area.

• 2. Another term used as synonym is urban nucleus.
• 3. Other terms used as frequent synonyms are satellite communities and suburban zone.
  Suburb, n. - suburban, adj. - suburbanization, n.: the process of rapid population growth in the suburban zones adjacent to a large city. Densely populated areas contiguous to large cities are occasionally referred to as the urban fringe, and the zone marking the transition between urban and rural settlement, as the rural-urban fringe or exurbia.
• 4. Urban populations are often regrouped in statistical areas such as the standard metropolitan statistical area (United States), the densely inhabited district (Japan) or the conurbation (England).