The Demopædia Encyclopedia on Population is under heavy modernization and maintenance. Outputs could look bizarre, sorry for the temporary inconvenience
พจนานุกรมประชากรศาสตร์พหุภาษา ฉบับปรับให้เป็นเอกภาพ ปรับปรุงครั้งที่สอง ภาษาไทย
ผลต่างระหว่างรุ่นของ "10"
(→104) |
(→101) |
||
แถว 10: | แถว 10: | ||
{{TextTerm|วิชาประชากรศาสตร์|1|101}} เป็นการศึกษาทางวิทยาศาสตร์เกี่ยวกับประชากรมนุษย์ในเรื่องขนาด {{TextTerm|โครงสร้าง|2|101}} และพัฒนาการ โดยพิจารณาในด้านปริมาณของลักษณะทั่วไปของประชากรเหล่านั้น แกนของ{{TextTerm|การศึกษาด้านประชากร|8|101|OtherIndexEntry=ศึกษาด้านประชากร, การ}} ในความหมายกว้างที่สุดจะรวมสหสาขาวิชา อย่างเช่น {{NonRefTerm|ประชากรศาสตร์เศรษฐศาสตร์}} ({{RefNumber|10|4|1}}) {{NonRefTerm|ประชากรศาสตร์สังคม}} ({{RefNumber|10|4|2}}) {{NonRefTerm|พันธุกรรมศาสตร์ประชากร}} ({{RefNumber|10|4|4}}) {{NonRefTerm|ประชากรศาสตร์ประวัติศาสตร์}} ({{RefNumber|10|2|1}}) {{NonRefTerm|ประชากรศาสตร์คณิตศาสตร์}} ({{RefNumber|10|2|6}}) และรวมความรู้จากสาขาวิชากฎหมาย การแพทย์ วิทยาการระบาด ({{RefNumber|42|3|6}}) สังคมวิทยา จิตวิทยา ภูมิศาสตร์ และปรัชญา ในศัพท์ของสถิติ การรวบรวมของส่วนประกอบที่ปรากฏชัดทั้งหมดอาจเรียกว่า{{TextTerm|ประชากร|3|101}} ซึ่งมีความหมายเหมือนกับคำว่า{{TextTerm|ยูนิเวิร์ส|3|101|2}} อย่างไรก็ตาม ในทางประชากรศาสตร์ ศัพท์คำว่า{{TextTerm|ประชากร|4|101}} จะใช้เพื่อหมายถึง{{TextTerm|ผู้อยู่อาศัย|5|101|IndexEntry=ผู้อยู่อาศัย}} ทั้งหมดในพื้นที่หนึ่ง แม้ว่าในบางโอกาสคำนี้อาจใช้เพื่อหมายถึงบางส่วนของผู้อยู่อาศัยเท่านั้น [ตัวอย่างเช่น {{NonRefTerm|ประชากรวัยเรียน}} (cf. {{RefNumber|34|6|7}}) {{NonRefTerm|ประชากรวัยสมรส}} (cf. {{RefNumber|51|4|2}})] กลุ่มเช่นนั้นเรียกให้ถูกต้องว่า{{TextTerm|ประชากรย่อย|6|101|IndexEntry=ประชากรย่อย|OtherIndexEntry=ประชากรกลุ่มย่อย}} คำว่าประชากรมักใช้เพื่อแสดงถึง{{TextTerm|ขนาด|7|101}} ได้แก่ {{TextTerm|จำนวนรวม|7|101|2}} ชองกลุ่มรวมตามที่ได้อ้างถึงใน {{RefNumber|10|1|4}} | {{TextTerm|วิชาประชากรศาสตร์|1|101}} เป็นการศึกษาทางวิทยาศาสตร์เกี่ยวกับประชากรมนุษย์ในเรื่องขนาด {{TextTerm|โครงสร้าง|2|101}} และพัฒนาการ โดยพิจารณาในด้านปริมาณของลักษณะทั่วไปของประชากรเหล่านั้น แกนของ{{TextTerm|การศึกษาด้านประชากร|8|101|OtherIndexEntry=ศึกษาด้านประชากร, การ}} ในความหมายกว้างที่สุดจะรวมสหสาขาวิชา อย่างเช่น {{NonRefTerm|ประชากรศาสตร์เศรษฐศาสตร์}} ({{RefNumber|10|4|1}}) {{NonRefTerm|ประชากรศาสตร์สังคม}} ({{RefNumber|10|4|2}}) {{NonRefTerm|พันธุกรรมศาสตร์ประชากร}} ({{RefNumber|10|4|4}}) {{NonRefTerm|ประชากรศาสตร์ประวัติศาสตร์}} ({{RefNumber|10|2|1}}) {{NonRefTerm|ประชากรศาสตร์คณิตศาสตร์}} ({{RefNumber|10|2|6}}) และรวมความรู้จากสาขาวิชากฎหมาย การแพทย์ วิทยาการระบาด ({{RefNumber|42|3|6}}) สังคมวิทยา จิตวิทยา ภูมิศาสตร์ และปรัชญา ในศัพท์ของสถิติ การรวบรวมของส่วนประกอบที่ปรากฏชัดทั้งหมดอาจเรียกว่า{{TextTerm|ประชากร|3|101}} ซึ่งมีความหมายเหมือนกับคำว่า{{TextTerm|ยูนิเวิร์ส|3|101|2}} อย่างไรก็ตาม ในทางประชากรศาสตร์ ศัพท์คำว่า{{TextTerm|ประชากร|4|101}} จะใช้เพื่อหมายถึง{{TextTerm|ผู้อยู่อาศัย|5|101|IndexEntry=ผู้อยู่อาศัย}} ทั้งหมดในพื้นที่หนึ่ง แม้ว่าในบางโอกาสคำนี้อาจใช้เพื่อหมายถึงบางส่วนของผู้อยู่อาศัยเท่านั้น [ตัวอย่างเช่น {{NonRefTerm|ประชากรวัยเรียน}} (cf. {{RefNumber|34|6|7}}) {{NonRefTerm|ประชากรวัยสมรส}} (cf. {{RefNumber|51|4|2}})] กลุ่มเช่นนั้นเรียกให้ถูกต้องว่า{{TextTerm|ประชากรย่อย|6|101|IndexEntry=ประชากรย่อย|OtherIndexEntry=ประชากรกลุ่มย่อย}} คำว่าประชากรมักใช้เพื่อแสดงถึง{{TextTerm|ขนาด|7|101}} ได้แก่ {{TextTerm|จำนวนรวม|7|101|2}} ชองกลุ่มรวมตามที่ได้อ้างถึงใน {{RefNumber|10|1|4}} | ||
− | |||
− | |||
− | |||
=== 102 === | === 102 === |
รุ่นปรับปรุงเมื่อ 02:02, 29 พฤษภาคม 2556
ข้อความปฏิเสธความรับผิดชอบ : ผู้สนับสนุนทั้งหลายของดีโมพีเดียไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยกับความหมายของศัพท์ต่างๆ ที่อยู่ในพจนานุกรมฉบับปรังปรุงนี้ พจนานุกรมประชากรศาสตร์พหุภาพ ฉบับปรับให้เป็นเอกภาพ ปรับปรุงครั้งที่สอง ยังอยู่่ระหว่างการดำเนินงาน หากต้องการเสนอข้อคิดเห็นใดๆ กรุณาใช้พื้นที่อภิปราย |
ไปยัง: คำนำสู่ดีโมพีเดีย | คำแนะนำการใช้ | ดาวน์โหลด |
101
วิชาประชากรศาสตร์1 เป็นการศึกษาทางวิทยาศาสตร์เกี่ยวกับประชากรมนุษย์ในเรื่องขนาด โครงสร้าง2 และพัฒนาการ โดยพิจารณาในด้านปริมาณของลักษณะทั่วไปของประชากรเหล่านั้น แกนของ การศึกษาด้านประชากร8 ในความหมายกว้างที่สุดจะรวมสหสาขาวิชา อย่างเช่น ประชากรศาสตร์เศรษฐศาสตร์ (104-1) ประชากรศาสตร์สังคม (104-2) พันธุกรรมศาสตร์ประชากร (104-4) ประชากรศาสตร์ประวัติศาสตร์ (102-1) ประชากรศาสตร์คณิตศาสตร์ (102-6) และรวมความรู้จากสาขาวิชากฎหมาย การแพทย์ วิทยาการระบาด (423-6) สังคมวิทยา จิตวิทยา ภูมิศาสตร์ และปรัชญา ในศัพท์ของสถิติ การรวบรวมของส่วนประกอบที่ปรากฏชัดทั้งหมดอาจเรียกว่า ประชากร3 ซึ่งมีความหมายเหมือนกับคำว่า ยูนิเวิร์ส3 อย่างไรก็ตาม ในทางประชากรศาสตร์ ศัพท์คำว่า ประชากร4 จะใช้เพื่อหมายถึง ผู้อยู่อาศัย5 ทั้งหมดในพื้นที่หนึ่ง แม้ว่าในบางโอกาสคำนี้อาจใช้เพื่อหมายถึงบางส่วนของผู้อยู่อาศัยเท่านั้น [ตัวอย่างเช่น ประชากรวัยเรียน (cf. 346-7) ประชากรวัยสมรส (cf. 514-2)] กลุ่มเช่นนั้นเรียกให้ถูกต้องว่า ประชากรย่อย6 คำว่าประชากรมักใช้เพื่อแสดงถึง ขนาด7 ได้แก่ จำนวนรวม7 ชองกลุ่มรวมตามที่ได้อ้างถึงใน 101-4
102
สาขาย่อยภายในวิชาประชากรศาสตร์มีชื่อเรียกพิเศษเฉพาะสะท้อนวัตถุประสงค์หรือระเบียบวิธีของสาขาย่อยเหล่านั้น ประชากรศาสตร์ประวัติศาสตร์1ศึกษาเรื่องประชากรในอดีตเมื่อมีบันทึกที่เขียนไว้ ในกรณีที่ไม่มีแหล่งข้อมูลเป็นบันทึก การศึกษาประชากรสมัยโบราณมีชื่อเรียกว่า ประชากรศาสตร์โบราณคดี2 ใน ประชากรศาสตร์เชิงพรรณนา3 จำนวน การกระจายตัวทางภูมิศาสตร์ โครงสร้าง และการเปลี่ยนแปลงของประชากรมนุษย์จะถูกอธิบายด้วยการใช้ สถิติประชากร4 หรือ สถิติทางประชากรศาสตร์4 การศึกษาความสัมพันธ์เชิงปริมาณในกลุ่มปรากฏการณ์ทางประชากรด้วยกัน แยกออกจากความสัมพันธ์กับปรากฏการณ์อย่างอื่นเรียกว่า ประชากรศาสตร์เชิงทฤษฎี5 หรือ ประชากรศาสตร์พิสุทธิ์5 เพราะมีการใช้วิธีทางคณิตศาสตร์ต่างๆ ในทางปฏิบัติวิชานี้มีเอกลักษณ์ว่าเป็น ประชากรศาสตร์คณิตศาสตร์6 งานวิจัยที่ประยุกต์ใช้เครื่องมือของการวิเคราะห์ทางประชากรศาสตร์ (103-1) กับประชากรจริงมักเรียกว่า การศึกษาทางประชากรศาสตร์7 การศึกษานี้สามารถเจาะจงไปที่สถานการณ์ทางประชากรปัจจุบัน 8* หรือเงื่อนไขทางประชากรปัจจุบัน 8* ได้แก่ การเปลี่ยนแปลงทางประชากรและตัวชี้วัดการเปลี่ยนแปลงนั้นในระหว่างระยะเวลาสั้นๆ และเมื่อไม่นานมานี้ สาขาวิชาที่ได้กล่าวมาแล้วทั้งหมดเน้นหนักอยู่ที่ด้านตัวเลขของปรากฏการณ์และบางครั้งจะอ้างถึงในชื่อว่า ประชากรศาสตร์รูปนัย9 เมื่อประยุกต์เข้ากับเพียงเรื่องขนาดและโครงสร้างของประชากรเท่านั้น ตรงข้ามกับศัพท์ที่กว้างกว่า การศึกษาประชากร10ที่รวมการศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างเหตุการณ์ทางประชากรและปรากฏการณ์ทางสังคม เศรษฐกิจ หรืออย่างอื่นเข้าไว้ด้วย
103
การวิเคราะห์ทางประชากรศาสตร์1เป็นสาขาของประชากรศาสตร์รูปนัยที่ควบคุมผลกระทบของขนาดและโครงสร้างประชากรที่มีต่อ ปรากฏการณ์ทางประชากร2ด้วยการแยกผลกระทบของตัวแปรทางประชากรแต่ละตัวออกจากผลกระทบของตัวแปรอื่นๆ ปรากฏการณ์ที่เกิดจากผลกระทบของตัวแปรอื่นๆ เรียกว่าปรากฏการณ์ก่อกวน 3* สาขาย่อยนี้ยังศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรทางประชากรต่างๆ และปฏิสัมพันธ์ของตัวแปรเหล่านี้ที่ก่อให้เกิดรูปโครงสร้างประชากรขึ้นมา มีความแตกต่างระหว่าง การวิเคราะห์เชิงรุ่น4 หรือ การวิเคราะห์รุ่นวัย4 ซึ่งมุ่งเจาะจงไปที่รุ่น (cf. 117-2)ที่กำหนดไว้ชัดเจน ที่ติดตามศึกษารุ่นนี้ไปเรื่อยๆ กับ การวิเคราะห์แบบตัดขวาง5 หรือ การวิเคราะห์ช่วงเวลา5ซึ่งมุ่งเจาะจงไปที่ปรากฏการณ์ทางประชากรที่เกิดขึ้นในช่วงเวลาที่แน่นอน (อย่างเช่นในปีปฏิทินหนึ่ง) ในกลุ่มประชากรหลายๆ รุ่น
- 4. การวิเคราะห์รุ่นวัยเป็นรูปแบบหนึ่งของการวิเคราะห์ระยะยาว (longitudinal analysis) ซึ่งเป็นการศึกษากลุ่มคนที่มีคุณลักษณะเหมือนกัน การวิเคราะห์แผง (panel analysis) ที่ติดตามศึกษาบุคคลคนเดียวกัน
104
การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างปรากฏการณ์ทางประชากรในฝั่งหนึ่งกับปรากฏการณ์ทางเศรษฐกิจสังคมอีกฝั่งหนึ่งก่อรูปวิชานี้อีกสาขาหนึ่ง ศัพท์คำว่า ประชากรศาสตร์เศรษฐกิจ1และ ประชากรศาสตร์สังคม2ได้ถูกใช้โดยนักวิชาการหลายคน ประชากรศาสตร์ยังเกี่ยวข้องกับการศึกษาเรื่อง คุณภาพประชากร3 คำว่าคุณภาพประชากรอาจใช้ด้วยการอ้างอิงถึงลักษณะส่วนตัวและลักษณะทางสังคมทุกชนิด ในความหมายที่แตกต่างออกไปเล็กน้อย คำนี้หมายถึงการกระจายและการถ่ายทอดของลักษณะทางกรรมพันธุ์ (910-3)ซึ่งขึ้นอยู่กับ พันธุกรรมประชากร4 นิเวศวิทยามนุษย์5คือการศึกษาการกระจายและการจัดองค์กรของชุมชนด้วยความสนใจต่อปฏิบัติการของกระบวนการร่วมมือและแข่งขันกัน และมีบางส่วนในเนื้อหาวิชาเหมือนกับวิชาประชากรศาสตร์ ในสาขาการวิจัยและระเบียบวิธีวิจัยยิ่งสานพันกันในกรณีของประชากรศาสตร์กับภูมิศาสตร์มนุษย์ 7* เช่นเดียวกับวิชา ชีวมาตร6 หรือ ชีวเมตริกซ์6 และวิทยาการระบาด 8*ซึ่งศึกษาเกี่ยวกับการประยุกต์ใช้วิธีการทางสถิติกับรูปแบบต่างๆ ของการวิจัยทางการแพทย์และชีววิทยา
- 4. พันธุกรรมประชากรต่างจากพันธุกรรมมนุษย์ซึ่งเกี่ยวกับการถ่ายทอดคุณลักษณะที่สืบทอดกันได้ในคน พันธุกรรมประชากรเป็นการศึกษาเรื่องการกระจายและการถ่ายทอดลักษณะที่สืบทอดกันได้ในพืช สัตว์ และประชากรมนุษย์
- 6. ศัพท์คำว่าชีวสถิติ (biostatistics) จะเห็นได้บ่อยๆ และมีความหมายเหมือนกับคำว่าชีวมาตร (biometry)
105
ในสุดท้ายนี้ ยังมีการศึกษา ทฤษฎีประชากร1 คำนี้ต้องไม่สับสนกับคำว่าประชากรศาสตร์เชิงทฤษฎี (102-5) ทฤษฎีประชากรประสงค์ที่จะอธิบายหรือทำนายปฏิกิริยาระหว่างการเปลี่ยนแปลงในประชากรกับปัจจัยทางเศรษฐกิจ สังคม จิตวิทยา และอื่นๆ ทฤษฎีประชากรรวมการอธิบายเชิงแนวความคิดล้วนๆ ทฤษฎีประชากรบางครั้งก่อรูปเป็นฐานของ นโยบายประชากร2 (cf. §930) ซึ่งเกี่ยวข้องกับมาตรการที่ออกแบบมาเพื่อให้มีอิทธิพลต่อการเปลี่ยนแปลงประชากร
* * *
ไปยัง: คำนำสู่ดีโมพีเดีย | คำแนะนำการใช้ | ดาวน์โหลด |