พจนานุกรมประชากรศาสตร์พหุภาษา ฉบับปรับให้เป็นเอกภาพ ปรับปรุงครั้งที่สอง ภาษาไทย

ข้อความปฏิเสธความรับผิดชอบ : ผู้สนับสนุนทั้งหลายของดีโมพีเดียไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยกับความหมายของศัพท์ต่างๆ ที่อยู่ในพจนานุกรมฉบับปรังปรุงนี้ พจนานุกรมประชากรศาสตร์พหุภาพ ฉบับปรับให้เป็นเอกภาพ ปรับปรุงครั้งที่สอง ยังอยู่่ระหว่างการดำเนินงาน หากต้องการเสนอข้อคิดเห็นใดๆ กรุณาใช้พื้นที่อภิปราย

520

ความถี่การแต่งงานเชิงสัมพัทธ์วัดได้ด้วย อัตราการแต่งงาน¹ หรือ อัตราสมรส¹ ซึ่งรวม อัตราการแต่งงานอย่างหยาบ²ที่ให้อัตราส่วนของจำนวนรวมของการแต่งงานทั้งหมดต่อจำนวนประชากรทั้งหมดในช่วงเวลาหนึ่ง ภาวะสมรสชาย³และ ภาวะสมรสหญิง⁴มีความแตกต่างกัน และสามารถศึกษาแยกจากกัน ศัพท์คำว่า ภาวะสมรสชาย³และ ภาวะสมรสหญิง⁴ใช้สำหรับความถึ่การแต่งงานของเพศต่างกัน อัตราแต่งงานรายเพศ⁵คำนวณได้ด้วยการใช้ประชากรที่เหมาะสมของแต่ละเพศเป็นฐาน เป็นเรื่องปรกติที่จะแยกความแตกต่างระหว่าง อัตราการแต่งงานครั้งแรก⁶ ซึ่งโยงจำนวนของชายโสดหรือหญิงโสด (515-3 และ 4) ที่แต่งงานไปยังจำนวนรวมของชายโดและหญิงโสดตามลำดับ และ อัตราการแต่งงานใหม่⁷ซึ่งโยงจำนวนการแต่งงานใหม่ไปยังจำนวนรวมของคนที่เป็นม่ายหรือหย่าแล้ว อัตราคล้ายๆ กันสามารถคำนวณได้เป็นรายอายุหรือรายกลุ่มอายุของสามี หรือภรรยา เมื่อจำแนกประเภทการแต่งงานโดย อายุแต่งงาน⁸ของคู่ครองแต่ละคน อัตราเช่นนั้นเรียกว่า อัตราแต่งงานรายอายุ⁹ การทำตารางไขว้ของคู่ครองโดยอายุที่แต่งงานทำให้สามารถคำนวณ อายุแต่งงานเฉลี่ย¹⁰ หรือ อายุเฉลี่ยเมื่อแต่งงาน¹⁰สำหรับปีหนึ่งหรือช่วงเวลาหนึ่ง ความแตกต่างของอายุระหว่างคู่ครอง¹¹สามารถวิเคราะห์ได้จากการจำแนกประเภทของ อายุรวมกัน¹²ของคู่ครอง

• 2. บางครั้งอัตราการแต่งงานอย่างหยาบได้มาจากการเชื่อมโยงจำนวนของผู้แต่งงานใหม่ต่อจำนวนประชากรทั้งหมด
• 9. คำว่าความถี่การแต่งงาน และความถี่การแต่งงานครั้งแรก บางครั้งนำไปใช้เพื่อเชื่อมโยงอัตราส่วนของจำนวนการแต่งงานหรือการแต่งงานครั้งแรกที่อายุใดอายุหนึ่งต่อจำนวนประชากรทั้งหมดที่อายุนั้น โดยไม่คำนึงถึงสถานภาพสมรสของเขาเหล่านั้น ความถี่การแต่งงานสะสม และความถี่การแต่งงานครั้งแรกสะสม นำมาใช้ในการศึกษาเชิงรุ่น

521

ความชุกของการแต่งงานในรุ่นผู้ชายหรือผู้หญิงรุ่นหนึ่งวัดได้จาก สัดส่วนไม่เคยแต่งงาน¹ ปรกติสัดส่วนนี้เท่ากับ สัดส่วนคนที่ยังเป็นโสด² ณ อายุหนึ่ง เช่น อายุ 50 หลังจากอายุนั้นแล้วการแต่งงานครั้งแรกจะเกิดขึ้นได้ยาก สัดส่วนคนที่ยังเป็นโสดที่แต่ละอายุในคนรุ่นหนึ่งสามารถคำนวณได้จาก ความน่าจะเป็นของการแต่งงานครั้งแรก³ นั่นคือสัดส่วนของคนโสด ณ อายุที่แน่นอน x ที่จะแต่งงานก่อนครบอายุแน่นอน x + 1 โดยสมมุติว่าไม่มีภาวะการตาย อย่างไรก็ตาม เพื่อวัตถุประสงค์ในทางปฏิบัติ ปรกติสัดส่วนคนที่ยังเป็นโสดจะได้จากข้อมูลสำมะโนที่เป็น สัดส่วนโสด⁴ ณ อายุนั้นในรุ่นที่สอดคล้องกัน เมื่อมีข้อมูลการจำแนกประเภทของการแต่งงานครั้งแรกโดยอายุของคู่ครอง อายุเฉลี่ยเมื่อแต่งงานครั้งแรก⁵ อายุมัธยฐานเมื่อแต่งงานครั้งแรก⁶ และ อายุฐานนิยมเมื่อแต่งงานครั้งแรก⁷ ก็สามารถคำนวณได้ทั้งหมด ในกรณีที่ไม่มีข้อมูลเกี่ยวกับเวลาของการแต่งงาน ก็ยังเป็นไปได้ที่จะคำนวณ อายุโสดเฉลี่ยเมื่อแรกสมรส⁸จากข้อมูลสำมะโนรายการสัดส่วนโสดตามอายุ

522

ตารางสมรส¹คล้ายตารางชีพ และประกอบด้วยฟังก์ชันภาวะสมรสต่างๆ ตารางสมรสรวม¹มีฟังก์ชันรายอายุ คือความน่าจะเป็นของการแต่งงานครั้งแรก (521-3) และสัดส่วนคนที่ยังเป็นโสด (521-2) เช่นเดียวกับ จำนวนของการแต่งงานครั้งแรก²ในรุ่นหนึ่งซึ่งขึ้นอยู่กับภาวะสมรสที่เป็นอยู่บนข้อสมมุติที่ว่าไม่มีภาวะการตาย ตารางสมรสให้ จำนวนคนที่ยังอยู่เป็นโสด³ ณ อายุต่างๆ ตารางสมรสสุทธิ⁴นำเอาภาวะการตายและภาวะสมรสมาพิจารณาด้วยกัน และนับว่าเป็นตารางแบบลดลงสองทาง (153-4) ตารางเช่นนั้นมี ผู้รอดชีพโสด⁵ ผู้รอดชีพเคยแต่งงาน⁶ ความน่าจะเป็นของการรอดชีพที่ยังโสด⁷ และ ความคาดหมายของชีวิตที่ไม่แต่งงาน⁸

523

อัตราหย่า¹สามารถคำนวณได้หลายทาง อัตราหย่าอย่างหยาบ²ให้อัตราส่วนของจำนวนการหย่าต่อประชากรเฉลี่ยในช่วงระยะเวลาหนึ่ง อัตราส่วนของการหย่าต่อจำนวนของคู่แต่่งงานบางครั้งคำนวณได้และอาจเรียกว่า อัตราหย่าสำหรับคนแต่งงานแล้ว³ ถ้านำการหย่ามาทำตารางไขว้กับอายุของคนที่หย่าแล้ว หรือกับระยะเวลาของการแต่งงาน ก็สามารถคำนวณ อัตราหย่ารายอายุ⁴ และ อัตราหย่ารายช่วงเวลา⁵ได้ อีกดัชนีหนึ่งของความถี่ของการหย่าได้จากการคำนวณ จำนวนของการหย่าต่อการแต่งงานใหม่⁶

• 6. นี้เป็นการวัดช่วงเวลาหนึ่งซึ่งเชื่อมโยงการหย่าในหนึ่งปี ไม่ว่าจะกับการแต่งงานของปีนั้น หรือกับค่าเฉลี่ยถ่วงน้ำหนักของการแต่งงานหลายๆ ปี ในการวิเคราะห์เชิงรุ่น เป็นไปได้ที่จะเชื่อมโยงการหย่าในปีที่ต่อเนื่องกันกับรุ่นแต่งงานเริ่มต้นเพื่อคำนวณสัดส่วนการหย่าสะสม

524

เมื่อมีข้อมูลพื้นฐานที่ต้องการ ความน่าจะเป็นของการสูญสลายการแต่งงาน¹ ก็อาจคำนวณได้เพื่อแสดงสำหรับแต่ละอายุ ความน่าจะเป็นของการแต่งงานที่จะสลายไปโดยการตายหรือการหย่าตาม ระยะเวลาของการแต่งงาน² ตารางการสูญสลายการแต่งงานเป็นการประยุกต์ตารางชีพแบบลดลงสองทาง ตารางการแต่งงานใหม่สำหรับคนเป็นม่ายหรือหย่าแล้วสามารถคำนวณได้ แต่ดัชนีที่ใช้กันมากที่สุดของการแต่งงานใหม่คือ ความถึ่สัมพัทธ์ของการแต่งงานใหม่³ ได้แก่ สัดส่วนของคนเป็นม่าย หรือหย่าแล้วที่แต่งงานใหม่ ซึ่งมักแสดงโดยอายุเมื่ออยู่ในสภาพม่ายหรือหย่า และโดยช่วงห่างระหว่างสภาพม่ายหรือหย่ากับการแต่งงานใหม่ ข้อมูลเกี่ยวกับการแต่งงานใหม่เหล่านี้ช่วยให้เราคำนวณ ช่วงห่างเฉลี่ยระหว่างสภาพม่ายกับการแต่งงานใหม่⁴ และ ช่วงห่างเฉลี่ยระหว่างการหย่ากับการแต่งงานใหม่⁵