พจนานุกรมประชากรศาสตร์พหุภาษา ฉบับปรับให้เป็นเอกภาพ ปรับปรุงครั้งที่สอง ภาษาไทย

ข้อความปฏิเสธความรับผิดชอบ : ผู้สนับสนุนทั้งหลายของดีโมพีเดียไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยกับความหมายของศัพท์ต่างๆ ที่อยู่ในพจนานุกรมฉบับปรังปรุงนี้ พจนานุกรมประชากรศาสตร์พหุภาพ ฉบับปรับให้เป็นเอกภาพ ปรับปรุงครั้งที่สอง ยังอยู่่ระหว่างการดำเนินงาน หากต้องการเสนอข้อคิดเห็นใดๆ กรุณาใช้พื้นที่อภิปราย

160

วิธีการสุ่มตัวอย่าง¹ใช้เพื่อให้ได้ข้อมูลเกี่ยวกับประชากรจากเพียงบางส่วนของประชากร แทนที่จะต้องศึกษาทุกๆ คน (110-2) บางส่วนของประชากรที่ศึกษาเรียกว่า ตัวอย่าง² ประชากรเป็นกลุ่มรวมของ องค์ประกอบ³ซึ่งเป็นเป้าหมายของการตรวจสอบศึกษา หน่วยตัวอย่าง⁴อาจเป็นองค์ประกอบหนึ่ง หรือกลุ่มขององค์ประกอบของประชากรและใช้สำหรับการเลือกตัวอย่าง ในตัวอย่างทางประชากรศาสตร์ โดยปรกติองค์ประกอบจะเป็นบุคคล (110-2) ครอบครัว (115-1) หรือครัวเรือน (110-3) และหน่วยตัวอย่างอาจเป็นบุคคล ครัวเรือน กลุ่มบ้าน เทศบาล หรือพื้นที่ ตัวอย่างจะประกอบด้วยจำนวนของหน่วยตัวอย่างที่เลือกให้เป็นไปตาม โครงการสุ่มตัวอย่าง⁵ หรือ แผนการสุ่มตัวอย่าง⁵

161

ตัวอย่างซึ่งองค์ประกอบถูกเลือกมาโดยกระบวนการให้โอกาสที่จะถูกเลือกเรียกว่า กลุ่มตัวอย่างด้วยการสุ่ม¹ หรือ สุ่มตัวอย่างด้วยหลักความน่าจะเป็น¹ ถ้ามีบัญชีของหน่วยตัวอย่างที่สมบูรณ์จะเรียกบัญชีนี้ว่า กรอบตัวอย่าง³ ใน การสุ่มตัวอย่างอย่างง่าย⁴ สัดส่วนของหน่วยตัวอย่างจะถูกเลือกจากกรอบตัวอย่างด้วย การสุ่ม² สัดส่วนนี้เรียกว่า เศษส่วนตัวอย่าง⁵ หรือ อัตราส่วนตัวอย่าง⁵ กลุ่มตัวอย่างอย่างเป็นระบบ⁶ถูก เลือกอย่างเป็นระบบ⁷จากกรอบซึ่งหน่วยตัวอย่างถูกให้หมายเลขไว้ตามลำดับ ตัวอย่างถูกเลือกโดยเลือกหน่วยที่ n^th, (n + s)^th, (n + 2s)^th, ...., ฯลฯ เมื่อ n ไม่มากกว่า s และถูกเลือกมาโดยการสุ่ม ใน การสุ่มตัวอย่างแบบกลุ่มรวม⁸ องค์ประกอบประชากรไม่ได้ถูกเลือกมาทีละหน่วย แต่เลือกมาเป็นกลุ่มซึ่งเรียกว่า กลุ่มรวม⁹

162

ใน การสุ่มตัวอย่างแบบแบ่งชั้น¹ ประชากรจะถูกแบ่งออกเป็น ชั้น² ซึ่งมีความหมายไปในเชิงว่าในชั้นนั้นมีความเหมือนกัน (134-4) มากกว่าประชากรทั้งหมดในแง่ของลักษณะที่ศึกษา และการสุ่มตัวอย่างอย่างง่าย (161-4) จะถูกเลือกในแต่ละชั้น เศษส่วนตัวอย่าง (161-5) ที่ผันแปรไปอาจใช้ในชั้นที่ต่างกัน การสุ่มตัวอย่างหลายขั้นตอน³เป็นวิธีการที่การเลือกตัวอย่างดำเนินไปในหลายขั้นตอน ตัวอย่างของ หน่วยปฐมภูมิ⁴ถูกเลือกมาก่อนในขั้นแรก และหน่วยเหล่านี้จะถือเป็นประชากร (101-3) ที่จะเลือกเป็น กลุ่มตัวอย่างย่อย⁵ของ หน่วยทุติยภูมิ⁶ และกระบวนการเลือกตัวอย่างเช่นนั้นอาจทำซ้ำอีก เมื่อไม่มีกรอบตัวอย่างที่ดี อาจเลือกตัวอย่างของพื้นที่ที่กำหนดขอบเขตไว้บนแผนที่ กระบวนการนี้เรียกว่า การสุ่มตัวอย่างเชิงพื้นที่⁷

163

ในการสุ่มตัวอย่างด้วยหลักความน่าจะเป็น (161-1) วิธีการที่ให้โอกาสในการถูกเลือกถูกใช้เพื่อให้ได้ กลุ่มตัวอย่างที่เป็นตัวแทน¹ ได้แก่ กลุ่มตัวอย่างซึ่งสะท้อนภาพจริงๆ ของประชากรในแง่ของลักษณะทั้งหมดที่กำลังศึกษายกเว้นการผันแปรขึ้นๆ ลงๆ อย่างไม่จงใจ ต่างจาก การสุ่มตัวอย่างแบบโควต้า² กลุ่มตัวอย่างถูกเลือกโดยจงใจเพื่อสะท้อนภาพประชากรที่มีลักษณะเฉพาะบางอย่าง และพนักงานสัมภาษณ์ (204-2) แต่ละคนจะได้รับจำนวน โควต้า³ของประเภทต่างๆ ของหน่วยตัวอย่างที่จะนำไปรวมไว้ในกลุ่มตัวอย่างของเขา ภายในขอบเขตจำกัดของจำนวนในโควต้านั้น พนักงานสัมภาษณ์จะเลือกหน่วยตัวอย่างใดก็ได้

164

พารามิเตอร์ประชากร¹เป็นค่าตัวเลขที่บอกลักษณะประชากรกลุ่มหนึ่ง การคาดประมาณทางสถิติ²เป็นชื่อที่ให้แก่กระบวนการซึ่งค่าของพารามิเตอร์นั้นได้ถูกประมาณจากกลุ่มตัวอย่าง ค่าประมาณเหล่านั้นอาจมี ความคลาดเคลื่อนของการสุ่มตัวอย่าง³ และมาตรวัดของขนาดของความคลาดเคลื่อนของการสุ่มตัวอย่างโดยทั่วไปได้จาก ค่าคลาดเคลื่อนมาตรฐาน⁴ บางครั้ง ช่วงความเชื่อมั่น⁵ถูกโยงไปสัมพันธ์กับค่าคาดประมาณเพื่อแสดงขอบเขตซึ่งจำนวนที่คาดประมาณคาดว่าจะอยู่ในขอบเขตนั้นด้วยความน่าจะเป็นที่กำหนดไว้ก่อน ความแตกต่างระหว่างสองค่าเรียกว่า ความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญ⁶เมื่อความน่าจะเป็นที่เกิดจากโอกาสมีน้อยกว่าค่าที่กำหนดไว้ซึ่งเรียกว่า ระดับนัยสำคัญ⁷ ฉะนั้น ความแตกต่างจะมีนัยสำคัญที่ระดับร้อยละ 5 ถ้าความน่าจะเป็นที่มันจะเกิดขึ้นโดยโอกาสน้อยกว่า 0.05 นอกจากความคลาดเคลื่อนของการสุ่มตัวอย่างแล้ว ความคลาดเคลื่อนของข้อมูล⁸ หรือ ความคลาดเคลื่อนของการตอบคำถาม⁸ ก็มีผลต่อค่าประมาณด้วย ปรกติความคลาดเคลื่อนเหล่านี้รวม ความลำเอียงของพนักงานสัมภาษณ์⁹ ซึ่งเป็นความคลาดเคลื่อนอย่างเป็นระบบที่เกิดจากตัวพนักงานสัมภาษณ์ในขณะที่ทำการรวบรวมข้อมูลเบื้องต้น